Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Dystans łosiowy

Dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego uprzejmie, acz stanowczo, przypomina, iż po Parku poruszać się można wyłącznie po wyznaczonych szlakach, a każde z nich zejście, jest traktowane jako złamanie przepisów określonych przez ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. 2009 nr 151 poz. 1220 tekst jednolity z późniejszymi zmianami) i przepisów wykonawczych do niej w tym zarządzeń Dyrektora BbPN. Każde naruszenie tych przepisów podlega karze grzywny lub aresztu, zgodnie z artykułem 127 tej ustawy.

Niezbędne jest również o zachowanie bezpiecznej prędkości na drogach przecinających Park, szczególnie na „Carskiej drodze” o świcie, po zmroku i w nocy! Przypominam, że Park można zwiedzać od świtu do zmierzchu. Wychodząc nocą z samochodu i trzaskając drzwiami - płoszymy zwierzęta. Nocą często widzimy zwierzęta na drodze lub jej poboczu. Starajmy się zawsze zwolnić i przejechać jak najciszej. Niedopuszczalne jest oświetlanie zwierząt pasących i przebywających przy drodze. Ostatnio nawet wytrawni fotograficy przyrody tak właśnie fotografowali nocą, łosie przy „Carskiej drodze”. Takie postepowania będą traktowane jako umyślne i karane mandatem za płoszenie zwierząt i zakłócanie niezbędnej w Parku ciszy.

Na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego żyje wiele gatunków zwierząt, które przyzwyczaiły się do obecności ludzi w ich pobliżu. Takie przyzwyczajenie skutkuje zachowaniem mogącym wskazywać na oswojenie zwierząt i zmniejszeniem lub całkowitym zanikiem naturalnej reakcji w kontakcie zwierzyna – człowiek, czyli ucieczki. Najczęściej tak zachowują się zwierzęta, które nie traktują człowieka jako zagrożenie. Przykładem mogą tu być łosie bytujące w rejonie Bagna Ławki.

Przypominamy i przestrzegamy, są to dzikie zwierzęta, a ich reakcje są całkowicie nieprzewidywalne. Przekroczenie granicy (wyznaczanej każdorazowo i indywidualnie przez zwierzę) może narazić ludzi na znaczące niebezpieczeństwo. Przyjazne pozornie zwierzę, wykorzystując swoją siłę i temperament, jest w stanie dotkliwie zranić lub nawet zabić człowieka. Reakcje obronne są potęgowane w chwili, gdy w rejonie wspólnego przebywania ludzi i zwierząt znajdują się młode osobniki tych ostatnich, a rodzice (z zasady matka) nabiorą przekonania o ich zagrożeniu. W przypadku łosi, matka po ocieleniu się przepędza z pobliża łoszaka inne byki, nawet jego ojca. Klępa, jako niepożądanego samca, może potraktować każdą z osób, która przekroczy nieustaloną i zmienną granicą pomiędzy nim, a łoszakiem. Znalezienie się człowieka pomiędzy samicą (na przykład łosia czy dzika), a ich młodymi (łoszak, warchlak), bardzo często wywołuje atak zdenerwowanej matki.

Współistniejąc ze zwierzętami domowymi, znamy ich reakcje i wiemy, że warczący pies czy strzygący uszami koń, albo ustawiający pionowo ogon domowy kot, ostrzegają przed atakiem. Zachowania poszczególnych gatunków dzikich zwierząt, znane są tylko specjalistom, badającym ich skoordynowane postępowanie w odniesieniu do określonego otoczenia w określonym czasie. Przymiotnik „dzikie” w odniesieniu do zwierząt ma wielorakie znaczenie. Jedno z nich - to zachowujące się według nie do końca rozpoznanych i określonych zasad, więc nieprzewidywalne dla człowieka.

Jako absolutnie niedopuszczalne działanie,  traktowana jest każda próba karmienia dzikich zwierząt. Znów przywołując na przykład łosie, wiadomym jest powszechnie, że ich wiosennym przysmakiem są kaczeńce. Po pierwsze na terenie parku narodowego, nie wolno zrywać żadnych dziko rosnących roślin (nawet tych, które występują masowo i są pozornie popularnymi). Po drugie nie wolno próbować karmić czy zbliżać się do dzikich zwierząt, na przykład w celu podania im jakiegokolwiek pokarmu. Takie zbliżanie się jest jednoznacznie karalne, jako umyślne płoszenie zwierząt, nawet w sytuacji, gdy zwierzę nie reaguje ucieczką, a jego zachowanie mogłoby wskazywać na zainteresowanie okazywanym mu pokarmem.

Trudno precyzyjnie określić odległość na jaką można zbliżać się do dzikich zwierząt. Często, to one same ją wyznaczają, a po przekroczeniu niewidocznej dla człowieka granicy, dostojnie lub panicznie odbiegają, odskakują lub odlatują. W przypadku pozornie niezdarnych łosi, które potrafią biegać z prędkością do 60 kilometrów na godzinę i bez problemu przeskakiwać dwumetrowe przeszkody, ludzie powinni zachowywać od nich bezpieczny dystans.  Ten dystans jest tak nieprzewidywalny, jak samo zwierzę. Raz będzie to kilka metrów, a raz może nie wystarczyć kilkadziesiąt. Biebrzańskie łosie, a zwłaszcza te przebywające przy „Carskiej drodze” nie uciekają także przed pojazdami, ale kwestią czasu jest doczekanie się ataku na stojący za blisko samochód, z którego łoś może wyjść z poważnymi obrażeniami, a karoseria będzie wymagała poważnej interwencji blacharza.

Biebrzański Park Narodowy to miejsce, w którym chętnie widzimy odwiedzających, ale tylko wtedy, gdy traktują oni całą tutejszą Przyrodę z należytym szacunkiem i dystansem. Prosimy (a jednocześnie bezwzględnie wymagamy) zatem o przestrzeganie ustawowych i zwyczajowych norm, tak aby nie narażać przedstawicieli tej wyjątkowej Przyrody na niepotrzebny stres, a równocześnie siebie na niebezpieczeństwo.

                                                                     Roman Skąpski

                                                      Dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego

[treść archiwalna]