Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Zakończono realizację projektu 323/2009/Wn50/OP-wk/D z dnia 23.07.2009 r.

 W trakcie realizacji projektu udało się odłowić 39 osobników norki amerykańskiej na odcinku 10 km wzdłuż Biebrzy na północ i południe od wsi Brzostowo. Na powierzchni eksperymentalnej w okolicach Dolistowa odłowiono około 2 razy więcej osobników. Na powierzchni eksperymentalnej odnotowano wyższe zagęszczenie niż na kontrolnej. Spośród odłowionych norek chwytano zdecydowanie mniej osobników młodych (do 1 roku życia), niż osobników starszych (powyżej 1 roku życia). W czasie prowadzonych odłowów łapano więcej samców niż samic. Może to wynikać z dwóch faktów: (1) mniejszej przeżywalności samic i ich mniejszemu udziałowi w populacji, lub (2) mniejszej łowności samic wynikającej z mniejszych areałów lub większej ostrożności.Prawdopodobnie wyższa łowność samców, zwłaszcza wczesną wiosną, wynika głównie z biologii tego gatunku. W tym okresie samce przemierzają bardzo duże odległości w poszukiwaniu będących w rui samic. Stwierdzono także występowanie wyraźnego dymorfizmu płciowego w długości ciała samic i samców.
Realizacja projektu pozwoliła stwierdzić, że w Biebrzańskim Parku Narodowym zagęszczenie norki amerykańskiej jest relatywnie niskie. Norki zasiedlające BbPN są zdecydowanie mniejsze niż norki zasiedlające obszary zachodniej Polski.
Wstępne wyniki wskazują, że zabiegi ograniczania liczebności norki amerykańskiej prowadzone w Biebrzańskim Parku Narodowym na 10 km odcinku rzeki przynoszą jedynie krótkoterminowy skutek. Liczba tropów na tratwach wzrastała w czasie kolejnych kontroli i w październiku liczba tratw odwiedzanych przez norkę na powierzchni eksperymentalnej była zdecydowanie większa niż na powierzchni kontrolnej. Wskazuje to, że norki są w stanie skolonizować odcinek Biebrzy, z którego usunięto osobniki w ciągu 3-4 miesięcy. Mimo to usuwanie norek w marcu zmniejsza presję na ptaki wodne do czerwca, co może umożliwić wyprowadzenie przez nie lęgów. Wstępne wyniki wskazują, że ograniczenie liczebności norki amerykańskiej w BbPN jest uzależnione od wielkości powierzchni, na której będą prowadzone zabiegi regulacji liczebności. Wydaję się, że 10-kilometrowe odcinki są za krótkie, aby skutecznie eliminować tego drapieżnika. Nadal jednak należy określić parametry demograficzne populacji norki (reprodukcja i śmiertelność) wpływające na reakcje kompensacyjną norki w wyniku zabiegu ich usuwania. Prowadzenie działań zmierzających do ograniczenia liczebności norki amerykańskiej przynajmniej w granicach Biebrzańskiego Parku Narodowego daje szanse trwałego powodzenia. Przeprowadzony pilotażowy projekt pokazuje jednak, że skuteczna redukcja populacji wymaga przeprowadzenia usuwania na znacznie większym obszarze. Zainicjowane w BbPN metody monitorowania i usuwania drapieżników z wykorzystaniem metodyki zastosowanej w opisanym projekcie będą dalej prowadzone w ramach nowego projektu finansowanego z programu LIFE+ , pt. Ochrona ptaków wodnych i błotnych w pięciu parkach narodowych – odtwarzanie siedlisk i ograniczanie wpływu inwazyjnych gatunków – LIFE09 NAT/PL/000263.
Projket został dofinansowany przez NFOŚiGW. Koszt całkowity: 56159,09 zł. Z tego wkład Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska stanowi 81% całkowitych kosztów kwalifikowalnych, tj. 45569,09 zł.

Wyniki monitoringu ptaków siewkowych w kolonii lęgowej w okolicy Brzostowa

Zachęcamy do zapoznanai się z wynikami monitoringu sukcesu lęgowego ptaków wodnych i błotnych w kolonii w okolicach wsi Brzostowo realizowanego w ramach w/w projektu finansowanego przez NFOŚiGW. W latch 2009-2011 monitorowano m.in. gniazda: czajki, rycyka, krwawodzioba.

Ograniczenie wpływu populacji norki amerykańskiej na liczebność ptaków siewkowych gniazdujących w okolicach Brzostowa w latach 2009-2011

Projekt zakłada ograniczenie presji drapieżników wraz z kontrolą ich liczebności w celu polepszenie stanu ochrony najcenniejszej populacji ptaków wodno-błotnych gniazdujących w dużym zagęszczeniu na zalewowych łąkach w okolicy Brzostowa w granicach obszaru ptasiego Natura 2000 Ostoja Biebrzańska (teren Biebrzańskiego Parku Narodowego) stanowiącej populację źródłową awifauny całego obszaru. Gatunki, które stanowią trzon kolonii gniazdującej w Brzostowie zamieszczone są w zał. I, II dyrektywy ptasiej, tj.: czajka, rycyk, krwawodziób oraz rybitwa białoskrzydła, mewa śmieszka, rybitwa rzeczna, rybitwa czarna. Charakterystyczne jest też gniazdowanie rzadkich w Polsce gatunków. Wszystko to powoduje, że pastwiska i łąki nad Biebrzą w okolicach Brzostowa mają bardzo wysoką wartość przyrodniczą w skali całego kraju i Europy.

Zmniejszenie presji norki amerykańskiej na lęgi planuje się w drodze redukcję liczebności populacji tego ssaka poprzez aktywne wyławianie osobników tego gatunku w terenie. Oczekuje się, iż działanie to wpłynie pozytywnie na liczebność populacji ptaków. Narzędziem umożliwiającym ocenę efektywności podjętych działań będzie monitoring liczebności populacji ptaków siewkowych w kolonii Brzostowo oraz liczebności populacji norki amerykańskiej. Ocena efektów zrealizowanych prac będzie pomocna w opracowaniu strategii eliminacja norki.