Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Jesienne zlotowiska żurawi

Żurawie przed odlotem na zimowanie gromadzą się co roku na obszarze ostoi stwarzających im dogodne warunki do żerowania i odpoczynku. Za dnia wylatują na żer na pola i łąki, położone nieraz w odległości kilkunastu kilometrów od noclegowiska. Przed zmierzchem wracają na nocleg w stałych, bezpiecznych, trudnodostępnych miejscach, oddalonych zazwyczaj od ludzkich siedzib. W Kotlinie Biebrzańskiej miejsca takie wykorzystywane są przez żurawie od przełomu lipca i sierpnia do końca października. Przez pierwsze tygodnie korzystają z nich ptaki z lokalnych populacji, szukające we wspólnym noclegowisku bezpieczeństwa i ochrony przed drapieżnikami. Stopniowo dołączają do nich ptaki przelotne. Szczyt liczebności na zlotowiskach ma miejsce na początku października. Na przełomie października i listopada ostatnie żurawie opuszczają dolinę Biebrzy, by powrócić w lutym i marcu.

W pierwszy weekend października br. przeprowadzono liczenie żurawi na zlotowiskach w Biebrzańskim Parku Narodowym i jego otulinie. Wykazało ono obecność ponad 5 tysięcy żurawi, w tym około 4800 na pięciu zlotowiskach w basenie dolnym i około 360 na zlotowisku w basenie środkowym. To największa stwierdzona dotychczas liczebność żurawia w Kotlinie Biebrzańskiej. Ten „rekord” ma związek zarówno ze wzrostem liczebnym całej populacji żurawia w Europie, jak i z lepszym rozpoznaniem rozmieszczenia miejsc zlotów na obszarze Parku. Taka liczebność pozwala zakwalifikować dolinę Biebrzy do najważniejszych krajowych ostoi żurawia w okresie pozalęgowym, po m.in.: dolinie dolnej Odry, Bagnach Nietlickich, dolinie Baryczy, ostoi Słowińskiej i dolinie środkowej Noteci.

Żurawie przez cały rok utrzymują więzy rodzinne. Podczas jesiennych zgromadzeń i wędrówki parze ptaków dorosłych towarzyszą jedno lub dwa tegoroczne młode. Odróżniają się one od rodziców mniej kontrastowym, rudawym ubarwieniem głowy i szyi. Obecność młodych żurawi w przelatującym stadzie oznajmia ich głos, delikatny, nieco świszczący gwizd, zupełnie niepodobny do charakterystycznego klangoru ptaków dorosłych.

Europejskie żurawie zimują w basenie Morza Śródziemnego. Przebieg ich wędrówki można obecnie śledzić także w internecie, m.in. na przykładzie trzech estońskich żurawi zaopatrzonych w nadajniki satelitarne:
http://birdmap.5dvision.ee/index.php?lang=en .

Dziękuję Piotrowi Dombrowskiemu, Agnieszce Henel, Magdalenie Maliszewskiej i Piotrowi Marczakiewiczowi za udział w akcji liczenia żurawi.
 

Tekst: Krzysztof Henel

• autor: P.Tałałaj, data: 2010-10-05