Podróży nastał czas …
Tym razem o roślinach, które towarzyszą naszym peregrynacjom. Bez względu na to jak będziemy podróżować: pieszo, rowerem czy samochodem – przeważnie nie zwracamy na nie uwagi. Jak to zwykle bywa – nie tylko u facetów - uganiamy się za tym, co jest rzadkie, piękne i kolorowe…
A te przydrożne traktujemy po macoszemu. Zgniatamy je naszymi buciorami, kołami samochodów, zasypujemy piachem i solą. Mało tego - celowo wytaczamy coraz cięższe działa: kosimy a ostatnio po prostu stosujemy herbicydy (oczywiście jesteśmy „ekologiczni” i w związku z tym są one biodegradowalne!).
Dlaczego to robimy? Jedni odpowiedzą: dla bezpieczeństwa! Większość z Nas baaardzo nie lubi kiedy zamykając drzwi samochodu musi zmagać się z jakimiś ohydnymi badylami!
A one mimo wszystko trwają! Okurzone, zgniecione, zalane smarem … rośliny przydroży.
Jedną z najbardziej charakterystycznych dla tego typu siedlisk jest cykoria podróżnik (Cichorium intybus).
W Anglii nazywają ją czasami <blue sailors>. Być może związane jest to z legendą według której kwiaty cykorii swój niebieski kolor zawdzięczają oczom, a ściślej łzom niebieskookiej dziewczyny, płaczącej za straconym ukochanym – żeglarzem.
W pozostałej części Europy ludowe nazwy cykorii najczęściej wiążą się jednak – tak jak w naszym, polskim przypadku - z podróżowaniem. Obecność tego gatunku na przydrożach nie jest oczywiście przypadkiem.
Po pierwsze - cykoria jest niezwykle odporna na wszelkie mechaniczne uszkodzenia.
Po drugie – jedna roślina może wyprodukować kilkadziesiąt tysięcy nasion zaopatrzonych w sprawny aparat lotny (podobnie do znanego wszystkim dmuchawca, czyli mniszka lekarskiego). Nasiona kiełkują zarówno jesienią jak i wiosną.
Po trzecie – rozmnaża się także na drodze wegetatywnej. Dzięki tym właśnie cechom odniosła światowy sukces!
Pierwotnie znana była tylko z południa Europy i Afryki Północnej. Już w wiekach średnich opanowała całą Europę. Niedługo po tym zawędrowała do Ameryki Północnej.
Cykoria jest rośliną leczniczą o wielorakich zastosowaniach.
Z młodych listków cykorii można przyrządzać sałatki bogate w witaminę C, B i mikroelementy. Korzenie cykorii po ich ususzeniu, zmieleniu i wyprażeniu są używane jako dodatek lub nawet jako główny składnik „produktu – kawo podobnego”.
Na koniec coś naprawdę praktycznego. Jej kwiaty otwierają się bardzo regularnie – już o 6 rano i równie regularnie zamykają się około 6 po południu (to dane literaturowe… nad Biebrzą kwiaty zamykają się już 2pp!).
Według wiarygodnych źródeł niemieckich – kwiatów cykorii można z dobrym skutkiem używać do otwierania zamkniętych zamków, drzwi!?
tekst i zdjęcia: c. werpachowski (cezarbot@cksr.ac.bialystok.pl)
autor: c. werpachowski, data: 2011-07-13