Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

W Biebrzańskim P.N. kwitnie kokorycz. Mamy tutaj jej dwa gatunki: kokorycz pustą (Corydalis cava) i k. pełną (C. solida).

Jak można się łatwo domyślić jedna z nich ma wydrążone (puste) bulwy, a druga przeciwnie – ma bulwy pełne. Najczęściej możemy zobaczyć kokorycz pełną. U obu gatunków spotykamy rośliny o kwiatach purpurowych jak i białych.

 

Oba gatunki są typowymi geofitami, czyli roślinami które zimują w postaci podziemnych bulw z pączkami odnawiającym.

Typowym - ulubionym miejscem występowania kokoryczy są lasy grądowe, np. Góra Skobielewa, Grzędy, Trzyrzeczki oraz kilkanaście biebrzańskich grądzików.

Geofity rosnące w runie leśnym kwitną i owocują wiosną przed pojawieniem się liści na drzewach. Z chwilą kiedy w lesie robi się mroczno za sprawą rozwiniętych liści drzew – geofitów już nie zobaczymy (ich pędy nadziemne giną)!

 

Nie byłoby w tej roślinie nic nadzwyczajnego gdyby nie to, że dzięki niej mamy największą w kraju populację niezwykłego motyla – niepylaka mnemozynę (Parnassius mnemosyne). Jego gąsienice odżywiają się tylko i wyłącznie liśćmi kokoryczy. Czyli jak jedwabnik i morwa lub miś koala i eukaliptus a bambus dla pandy (dzięki RZ).

 

Czas wrócić do tytułu – czyli, co z tą dzierlatką i co ma ona do kokoryczy?

Coś chyba ma, ale nie wiem jak tą zagadkę rozwiązać!

 

Dzierlatka to stosunkowo rzadki gatunek małego ptaszka – taki skowronek – „żaworonok” z dużym czubkiem. Nad Biebrzą notowana, ale mało kto ją widział.

 

Otóż łacińska nazwa kokoryczy to Corydalis. Należy także pamiętać, że nie wszystkie nazwy roślin i zwierząt są pochodzenia łacińskiego i tak też jest w tym wypadku.

Słowo corydalis, pochodzi z języka greckiego Κορυδαλλός, co w pisowni łacińskiej przerobiono na corydallus, to z kolei Anglicy przetłumaczyli na „crested lark” … a to w naszym rodzimym języku oznacza ni mniej ni więcej tylko dzierlatkę!

Prawda że piękne i jakże uczące przy okazji. Bardziej dociekliwych zapraszam do próby rozwiązania niemieckiej etymologii nazwy dzierlatka i kokorycz. Tu kluczem jest … czub lub czubek.

Tylko dlaczego nasza roślina nazywa się kokorycz i co to ma wspólnego z dzierlatką?

 

Tekst i zdjęcia: cezary werpachowski, Biebrzański PN <cezarbot@cksr.ac.bialystok.pl>