Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Rozwój turystyki wodnej w regionie przygranicznym, w ramach Funduszu Małych Projektów-Europejska Współpraca Terytorialna, Program Współpracy Terytorialnej, Program Współpracy Transgranicznej Litwa-Polska;Umowa Grantowa nrSPF/PL/2010/68/1.3 z dn.27sier2010

Sprawozdanie z warsztatów terenowych - spływ kajakowy rzekami Kumiałka, Brzozówka, Biebrza w dniach 15 – 19 września 2010r.

15.09.2010 r. środa

Warsztaty terenowe – spływ kajakowy rzekami Kumiałka, Brzozówka i Biebrza rozpoczęły się 15 września 2010 roku od przyjazdu uczestników do siedziby Biebrzańskiego Parku Narodowego w Osowcu – Twierdzy. Dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego Wojciech Dudziuk powitał uczestników i dokonał uroczystego otwarcia warsztatów. Następnie przedstawił Komandora i pozostałą kadrę odpowiedzialną za organizację imprezy. Komandor spływu Karol Skibiński przedstawił regulamin spływu, zaś ekspert ds. organizacji turystyki wodnej Andrzej Grygoruk przedstawił zarys programu warsztatów podczas spływu. Po oficjalnym rozpoczęciu uczestnicy udali się na obiad przygotowany przez Karczmę „Wygoda”. Po posiłku nastąpił wyjazd do miejscowości Mielewszczyzna nad rzeką Kumiałka. Transport uczestników zapewniła firma Usługi Turystyczne i Przewozowe „Sylwia – Turist”. Transport bagaży i produktów żywnościowych (suchy prowiant) zapewniło Gospodarstwo Pomocnicze BbPN.
O godzinie 15,00 nastąpiło oficjalne rozpoczęcie spływu, Komandor spływu, Zastępca Komandora, ratownicy i lekarz spływu przedstawili zasady bezpieczeństwa i udzielili praktycznych porad: jak zakładać sprzęt ratunkowy, jak bezpieczne wsiadać i wysiadać z kajaków, jaką metodą wiosłować. Przedstawiono też szczegółowo przebieg imprezy oraz osoby nadzorujące porządek i kolejność płynięcia. Poszczególnym uczestnikom przydzielono kajaki, sprzęt i wyposażenie. Spływ rozpoczęto nad zalewem na rzece Kumiałka, w miejscu dawnego grodziska z XII wieku, gdzie w planach gminy Korycin jest odbudowa grodziska z przeznaczeniem na cele turystyczne. W tym miejscu przewidziano ustawienie pierwszej tablicy informacyjnej na szlaku kajakowym Kumiałka – Brzozówka.
Kajaki na spływ i ich transport zabezpieczyli:
Gospodarstwo Pomocnicze przy BbPN – 20 szt., Firma Handlowa „Trefl” – 12 szt., Gospodarstwo Agroturystyczne „Dolina Biebrzy” – 8 szt.

Spływ rzeką Kumiałka zakończono nad zalewem w Korycinie. W tym miejscu przewidziano ustawienie drugiej tablicy informacyjnej na szlaku kajakowym Kumiałka – Brzozówka. Po rozbiciu biwaku pod fachowym okiem intendenta Jarosława Paradowicza przyrządzono kolacje z produktów spożywczych zakupionych w Sklepie Spożywczo – Przemysłowym pani Natali Yambzhyttskiej. Zakończeniem dnia było ognisko integracyjne podczas którego podsumowano i wymieniono doświadczenia tego dnia oraz przedstawiono program dnia następnego.

16.09.2010 r. Czwartek
Po śniadaniu i przydzieleniu suchego prowiantu przystąpiono do zwijania obozowiska. Przed wypłynięciem przeprowadzono warsztaty na temat bezpieczeństwa podczas spływu kajakowego i bezpiecznego przenoszenia sprzętu wodnego przez przeszkody. Praktyczne zajęcia (przenoszenie sprzętu) były przeprowadzone na jazie spiętrzającym wodę zalewu w Korycinie. Następnie rozpoczęto etap spływu rzekami Kumiałką i Brzozówką. Podczas drugiego dnia spływu przepłynęliśmy 14 km. Drugi dzień spływu zakończyliśmy przy moście we wsi Brzozowa. Po opróżnieniu kajaków wyciągnięto je na brzeg. Okazuje się, że to miejsce na slipowanie kajaków wymaga specjalnego przygotowania, gdyż służy ono jednocześnie mieszkańcom do pojenia bydła. Problemem było wyjście z kajaków na grząskim brzegu oraz ich wyniesienie. Po umyciu kajaków i ich zabezpieczeniu wszyscy uczestnicy pojechali na wycieczkę autokarowo – pieszą do obwodu ochronnego Grzędy w Biebrzańskim Parku Narodowym. Celem wycieczki było poznanie walorów przyrodniczych Parku oraz zapoznanie się z infrastrukturą turystyczną na szlakach pieszych i rowerowych. Wycieczka trwała 4 godziny przy bardzo dobrej pogodzie. Około godziny 1900 uczestnicy warsztatów pełni wrażeń i w dobrym humorze dojechali na pole namiotowe „Bóbr” BbPN w Osowcu – Twierdzy. Po rozbiciu obozowiska przystąpiono do obiadokolacji przy ognisku (zabezpieczona przez Karczmę „Wygoda”) wymieniono doświadczenia oraz podsumowano wrażenia z całego dnia. Wzajemne popisy śpiewanych piosenek przez grupę polską i litewską przeciągnęły się do późnych godzin nocnych.

17.09.2010 r. Piątek
Po wczesnym śniadaniu i zwinięciu biwaku wyruszono na zwiedzanie Twierdzy Osowiec. Pod opieką przewodników z Osowieckiego Towarzystwa Fortyfikacyjnego uczestnicy warsztatów podczas zwiedzania poznali ciekawą historię Twierdzy Osowiec. Następnie uczestnicy warsztatów zostali obdarowani materiałami promocyjnymi wykonanymi z projektu „Rozwój turystyki wodnej w rejonie przygranicznym” w ramach Funduszu Małych Projektów, Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Litwa. Uczestnicy przebrali się w koszulki, czapeczki oraz dostali ekologiczne torby z nadrukami projektu. Następnym punktem programu był przejazd nad rzekę Brzozówkę do wsi Brzozowa, skąd po spożyciu suchego prowiantu, rozpoczęto trzeci dzień spływu do miejscowości Karpowicze. Odcinek spływu liczył 12 km, który uczestnicy pokonali w ciągu 4 godzin. W Karpowiczach nad zalewem przewidziano ustawienie trzeciej tablicy informacyjnej o szlaku kajakowym Kumiałka – Brzozówka. Po załadunku sprzętu pływającego przy moście drogowym, uczestnicy zostali przewiezieni do Suchowoli (siedziba władz gminy). Po spożyciu wyśmienitego obiadu w stołówce Zespołu Szkół udano się na krótki spacer po mieście. Odwiedzono m.in. izbę pamięci ks. Jerzego Popiełuszko, kościół oraz kamień ustawiony w miejscu wskazującym na centrum Europy. Ci którzy byli tu pierwszy raz otrzymali specjalne certyfikaty odwiedzenia centrum Europy nadawane przez Burmistrza Suchowoli. Następnie uczestnicy przewiezieni zostali do uroczej wsi Jagłowo położonej nad rzeką Biebrzą Po rozbiciu biwaku na prywatnym polu namiotowym pracownicy BbPN przedstawili prelekcję o walorach przyrodniczych Parku. Zakończeniem dnia było ognisko integracyjne podsumowujące dzień wraz z wymianą doświadczeń.

 18.09.2010 r. Sobota
Poranek powitał nas silnym wiatrem. Po śniadaniu i zwinięciu biwaku oraz przedstawieniu zasad przebywania w Biebrzańskim Parku Narodowym oraz zasad pływania przy silnym wietrze wypłynęliśmy na kręty i wąski odcinek rzeki Biebrzy do miejscowości Dębowo. Przerwę zaplanowano przy elektrowni wodnej w pobliżu śluzy Kanału Augustowskiego w Dębowie. Po zwiedzeniu zabytkowej śluzy, u śluzowego, repatrianta z Kazachstanu, można było skonsumować regionalną potrawę kazachską tzw. manty. Na tym postoju odbył się nieplanowany chrzest na kajakarza, jedna z załóg litewskich i jedna załoga polska miały wywrotki przy podpływaniu do brzegu i wysiadaniu z kajaka.
Po godzinnej przerwie rozpoczęto następny odcinek spływu rzeką Biebrza do Dolistowa Starego. Pomimo silnego przeciwnego wiatru ten odcinek pokonano bardzo szybko.
W dniu tym podczas planowanego postoju na plaży w Dolistowie przeprowadzono warsztaty szkoleniowe na temat „Zagospodarowanie turystyczne szlaku kajakowego rzeki Biebrzy – samorząd gminy Jaświły”. Przedstawiciele gminy Jaświły przedstawili funkcjonowanie komunalnego pola namiotowego wyposażonego w: 2 wiatrochrony, miejsce na ognisko, tablice informacyjne Biebrzańskiego Parku Narodowego, oraz standardowe znaki informacyjne szlaku wodnego:
- odległość do końca szlaku z nazwą miejscowości,
- pole namiotowe i odległość do końca szlaku,
- kierunek płynięcia w lewo,
- znak szlaku z odległością między polami namiotowymi.
Gmina Jaświły przy polu namiotowym wybudowała budynek z zapleczem sanitarno – turystycznym wyposażony w: sanitariaty z ciepłą i zimną wodą w tym kabiny dla niepełnosprawnych, 2 niezależne sale kominkowe z ławami i stołami. Z centrum miejscowości do plaży wybudowano utwardzoną drogę i parking na kilkadziesiąt miejsc postojowych.

Wieś Dolistowo Stare jest gminnym zagłębiem turystyki, to w tej wsi i wsiach sąsiednich tj. Dolistowo Nowe i Zabiele funkcjonuje kilkadziesiąt kwater turystycznych nastawionych na turystów odwiedzających Biebrzański Park Narodowy. Kilkanaście kwater oprócz noclegów oferuje wynajem kajaków, kanadyjek, tratw, rowerów i wyżywienie. Na liczne pytania gości z Litwy dotyczące kosztów utrzymania i funkcjonowania komunalnego pola namiotowego przedstawiciele gminy poinformowali, że pole to najładniej położone nad Biebrzą jest udostępniane bezpłatnie dla mieszkańców gminy jak też i dla gości przyjezdnych. Obiekt z sanitariatami i parkingiem został wydzierżawiony firmie „Biesiada Weselna” z miejscowości Kumiała, która w okresie wiosna – jesień otwiera bar a w ramach czynszu ma obowiązek utrzymania czystości i porządku w rejonie tego obiektu. Pole namiotowe i tereny przyległe przy rzecze Biebrzy utrzymywane są w czystości przez pracownika (mieszkańca tej miejscowości), który zatrudniany jest przez gminę w ramach prac interwencyjnych. Według gospodarzy system ten funkcjonujący od kilku lat sprawdził się i w latach następnych nie przewiduje się go zmieniać. Ostatnim elementem warsztatów był obiad spożyty w omawianym budynku pełniącego rolę przystani, wypoczynku i zaplecza sanitarnego plaży przygotowany przez bar „Biesiada Weselna” z Kumiały. Po posiłku wyruszyliśmy na kolejny odcinek trasy, z planowanym zakończeniem we wsi Wroceń. Gospodarzem biwaku byli Państwo Dębowscy prowadzący Gospodarstwo Agroturystyczne „Dolina Biebrzy”. Po rozbiciu biwaku przystąpiono do kolacji z ogniskiem pożegnalnym, które trwało do północy.

19.09.2010 r. Niedziela
Niedziela powitała nas słońcem, ale i dużym wiatrem. Po śniadaniu rozpoczęto następne warsztaty na temat „Zagospodarowanie turystyczne szlaku kajakowego rzeki Biebrzy - partner prywatny”. Gospodarze pola dwupokoleniowa rodzina Państwa Dembowskich oprowadziła nas po Gospodarstwie, przedstawiając jednocześnie jak rozpoczęto działalność agroturystyczną, czym się zajmują poszczególni członkowie rodziny przy obsłudze gości, jak są wyposażone pokoje gościnne, jakim sprzętem dysponują oraz w jaki sposób współpracują z Biebrzańskim Parkiem Narodowym.

Działalność rozpoczęli od otwarcia małego pola namiotowego, a że działalność rolnicza nie przynosiła dochodów przestawili się na agroturystykę i corocznie inwestują w nowe obiekty i sprzęt. Powiększyli same pole namiotowe, wydzielili parking na samochody gości. Obecnie do dyspozycji gości są: 3 niezależne domki, zagospodarowany plac zabaw, zadaszone wiaty, miejsce do grillowania, miejsce ogniskowe, wieża widokowa, pomost, zagospodarowany parking, śmietnik do segregacji odpadów. Wszystkie obiekty wykonane są z drewna przez samych gospodarzy. Na wyposażeniu są tratwy, kajaki, kanadyjki, rowery, przyczepy do przewozu kajaków i kanadyjek oraz lawety do przewozu tratw. Uzupełnieniem są samochody do przewozu sprzętu wodnego i ludzi na spływ lub powrotu ze spływu. Na pytania uczestników czy korzystali z funduszy unijnych gospodarz poinformował, że kilka lat temu zrealizowali zakup rowerów, kanadyjek i kilka kajaków. Pozostałe inwestycje na polu, oraz sprzęt i wyposażenie pochodzą z własnych środków. Sprzęt pływający szczególnie tratwy po kilku latach eksploatacji wymaga ciągłej wymiany na nowy. Na pytania o reklamę i promocję firmy gospodarz poinformował, że większość gości o ich działalności dowiaduje się z Internetu oraz pocztą pantoflową od tych co byli zadowoleni z ich usług. Uczestniczą też w targach turystycznych i różnych konkursach promocyjnych. Ściśle też współpracują z Biebrzańskim Parkiem Narodowym, czego efektem są min.: tablice informacyjno – edukacyjne o parku, prowadzą też komisową sprzedaż kart wstępu, licencji wędkarskich, map i wydawnictw.
Po zwinięciu biwaku, rozpoczęliśmy ostatni etap warsztatów, którego głównym celem było dopłyniecie do Osowca- Twierdzy. W miejscowości Dawidowizna uczestnicy z Grupy Litewskiej oraz 2 Łotyszy z parku narodowego „Gauja”, po przekazaniu sprzętu wodnego, pod przewodnictwem Dyrektora Biebrzańskiego Parku Narodowego wyjechali do Goniądza na zlot „Ptaków Polskich”. Celem zlotu było ułożenie sylwetki bociana białego z wszystkich przybyłych ludzi. Ilość decydowała o ustanowieniu rekordu Guinessa. Okazało się, że największego na świecie żywego bociana "stworzyło" 1311 osób ubranych w białe, czarne i czerwone koszulki. Następnie nasi goście zwiedzili Terenowy Ośrodek Edukacyjny w Osowcu oraz zapoznali się z planami jego uatrakcyjnienia.

Pozostali uczestnicy w sztormowych warunkach popłynęli dalej do Goniądza, gdzie zakończono spływ. Po załadowaniu sprzętu wodnego na przyczepy wszyscy przyjechali na oficjalne zakończenie warsztatów, na pole namiotowe BPN „Bóbr” w Osowcu. Podczas obiadu podsumowano warsztaty, przedstawiono pomysł i ustalono termin drugiej części warsztatów, które odbędą się w październiku na Litwie, w celu promocji szlaku wodnego rzeką Szeszupą. Na zakończenie Dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego pożegnał uczestników, życząc owocnej dalszej współpracy na rzecz rozwoju turystyki wodnej w rejonie przygranicznym obu państw: Polski i Litwy.