Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Koniki polskie w Biebrzańskim PN

Chcąc wesprzeć działania związane z ochroną zasobów genetycznych koni rasy konik polski, pod koniec 2004 roku, utworzono w Biebrzańskim Parku Narodowym Ośrodek Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego. Na potrzeby Ośrodka ogrodzono obszar około 200 hektarów rozległych terenów łąk bagiennych i lasów zlokalizowany w Obwodzie Ochronnym Grzędy.

Koniki w BbPN utrzymywane są w systemie hodowli rezerwatowej. Oznacza to, że przez cały rok przebywają na swobodzie, samodzielnie poszukują pokarmu i decydują o miejscu pobytu. Ingerencja człowieka w życie koników w takim systemie utrzymania jest minimalna, ogranicza się jedynie do monitorowania ich kondycji, odławiania młodzieży oraz dokarmiania sianem w okresie zimowym.

Warunki bytowania koników polskich na obszarach bagiennych są bardzo trudne. Zimy najczęściej srogie, lata upalne i przez większą część roku poziom wody utrzymuje się      na wysokim poziomie. Znacznie utrudnia to zwierzętom bytowanie w terenie i żerowanie. Jest to wyraźnie widoczne w przypadku koników sprowadzanych z hodowli rezerwatowych prowadzonych na suchych obszarach leśnych. Koniki te przez dwa do trzech sezonów pozostają w wyraźnie słabszej kondycji niż pozostałe zwierzęta z tabunu. W tak trudnych warunkach doskonale sprawdzają się takie ich cechy jak: wytrzymałość na niesprzyjające warunki środowiska, odporność na choroby, zaradność w wyszukiwaniu pokarmu oraz dobre wykorzystanie paszy.

Koniki polskie przebywające w Biebrzańskim Parku Narodowym pełnią również bardzo ważną funkcję ekologiczną. Wypasanie tych zwierząt na rozległych terenach biebrzańskich łąk zapobiega ich zarastaniu roślinami krzewiastymi i drzewami a tym samym korzystnie wpływa na różnorodność biologiczną tych obszarów. Koniki chętnie zgryzają zielone pędy roślin, obgryzają korę drzew i przyczyniają się tym samym do ograniczenia procesów zarastania bezleśnych torfowisk.

W 2014 roku Ośrodek Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego w Biebrzańskim Parku Narodowym obchodził jubileusz 10-lecia. Na początku 2014 roku zredukowano liczebność stada do 10 klaczy matek, wybierając osobniki najlepiej przystosowane do lokalnych warunków środowiskowych, z których większość urodziła się w BbPN.

Wiosną 2014 roku do tabunu koników polskich dołączył ogier Hrud P po Trzmiel od Hadra. Ogier pochodzi z hodowli rezerwatowej Polskiej Akademii Nauk Stacji Badawczej Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt w Popielnie. Został on sprowadzony z Popielna na początku 2014 roku. Przez kilkanaście tygodni przebywał w zagrodzie adaptacyjnej Ośrodka. W tym czasie miał okazję na przystosowanie się do warunków środowiskowych panujących na terenach biebrzańskich łąk i lasów.

Kiedy wiosną pojawiły się sprzyjające okoliczności przyrody, rozpoczęto przygotowania do połączenia ogiera z tabunem klaczy na terenie zagrody Ośrodka. Niestety dzień wybrany do doprowadzenia ogiera okazał się pierwszym dniem tego roku, kiedy pojawiły się bąki, owady bardzo dokuczliwe dla koni. Hrud nie miał wcześniej kontaktu z tak zawziętymi, biebrzańskimi insektami. Podczas doprowadzania do tabunu zachowywał się bardzo niespokojnie, wchodził w wysokie krzewy i zadrzewienia w celu uniknięcia ataku owadów. Kiedy został wypuszczony w pobliżu tabunu… wrócił do zagrody adaptacyjnej.   Nie ma się co dziwić, w okresie od maja do sierpnia biebrzańskie koniki muszą nieźle się natrudzić aby uchronić się przed dokuczającymi im insektami.

Kolejna próba doprowadzenia ogiera do tabunu rozpoczęła się bladym świtem około godziny 3.00. Chłód poranka skutecznie uchronił Hruda przed atakiem owadów i swobodnie dotarł on w pobliże tabunu. Kiedy Hrud poczuł klacze zaprezentował swoje możliwości wokalne. Niestety okazało się, że klacze nie podzielają jego entuzjazmu, nie ucieszyły się     na jego widok, mało tego po prostu… uciekły! Rozentuzjazmowany Hrud niewiele myśląc ruszył w pościg. Zabawa w ganianego trwała ładnych kilka godzin. Dopiero późnym popołudniem klacze pozwoliły mu do siebie podejść. Oczywiście nie obyło się bez kopaniny  i innych nieprzyjemnych zaczepek ze strony klaczy, które nie były jeszcze gotowe na przyjęcie ogiera.

Następnego dnia Hrud był już w centrum ich zainteresowania. Kilka wysoko postawionych w hierarchii klaczy zawzięcie walczyło o uwagę i zainteresowanie ogiera. Biedak przez kilka dni praktycznie nic nie jadł, tak był zaaferowany towarzystwem. W okresie dwóch miesięcy intensywnego krycia ogier znacznie wychudł. Było to spowodowane dużym wydatkiem energetycznym przy skokach przy jednoczesnym braku zainteresowania pobieraniem paszy. Jednak po kilku tygodniach od ostatniego krycia ogier odzyskał dobrą kondycję.

Po kilku dniach wyraźnie dało się zaobserwować spokój i rozluźnienie wśród klaczy, które w końcu miały do dyspozycji swojego obrońcę i opiekuna. Hrud zmienił również dotychczasową hierarchię panującą w stadzie. Wyraźnie faworyzował swoje ulubienice, które podniosły swoją pozycję w hierarchii.

Jesienią w trakcie przeglądu hodowlanego stada przeprowadzone badania weterynaryjne wykazały, że wszystkie klacze są źrebne. Hrud spisał się znakomicie. Pozostaje nam tylko czekać z niecierpliwością na narodziny pierwszych źrebiąt po Hrudzie…

• autor: Agnieszka Tylkowska, opublikowała: B.Siłakowska