Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Wędrując w czerwcu po szlakach Biebrzańskiego Parku Narodowego, np. w rejonie Bagna Ławki, z pewnością zwróci naszą uwagę obecna na wielu roślinach kilkucentymetrowa, szara, z charakterystycznymi rzędami niebieskich (szafirowych) i bordowych plam gąsienica. Jest to gąsienica motyla z rodziny brudnicowatych – brudnica nieparka (Lymantria dispar).

 

Motyl ten jest szeroko rozprzestrzeniony w Polsce w środowiskach leśnych, jednak naturalnym biotopem tego gatunku są ekosystemy bagienne. Rokrocznie na Bagnie Ławki obserwowany jest masowy pojaw gąsienic tego motyla, które intensywnie żerując powodują tu gołożery głównie zakrzaczeń wierzbowych.

Nie jest to zjawisko niepokojące, gdyż pozbawiając wierzby ulistnienia zmniejszają one ich transpirację, a tym samym więcej wody pozostaje w glebie. Gołożer krzewów wierzby może w skrajnych warunkach prowadzić nawet do zamierania wierzb – a tym samym ogranicza ich ekspansję. Gąsienice brudnicy pożerają olbrzymie ilości zielonych roślin – rosną bardzo szybko co zmusza je do wielokrotnego linienia. Ogołociwszy wierzby przerzucają się na sąsiednie rośliny. I nie ma znaczenia czy jest to trzcina, babka czy jakakolwiek inna roślina! W tym roku obserwowałem gąsienice brudnicy żerujące na liściach inwazyjnego derenia rozłogowego (Cornus sericea) – oby tak dalej!

 

Dorosłe motyle latają od połowy lipca zarówno w godzinach wieczornych, jak i za dnia. Samice mają większe od samców rozmiary i charakterystyczne jasne, biało kremowe ubarwienie. Samce latają zygzakami w różnych kierunkach, podczas gdy bardziej ociężałe samice siedzą na pniach i konarach drzew. Samice składają jaja w płaskich okrągłych skupiskach na korze pni i konarów, a także na występujących w okolicy drewnianych budowlach np. wieżach widokowych.  Złoże jaj pokryte jest kitowatą substancją i brunatnymi włoskami z odwłoka samicy, toteż wygląda ono jak skrawek filcu i jest łatwo rozpoznawalne.

 

Tekst i fotografie: Krzysztof Frąckiel & C. Werpachowski <cezarbot@cksr.ac.bialystok.pl>