Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Albinizm (bielactwo) – to stosunkowo rzadka przypadłość zwierząt (w tym ludzi), objawiająca się brakiem pigmentu – barwnika melaniny w skórze, tworach skórnych, włosach i tęczówce oka. Przyczyną tego zjawiska jest genetyczna anomalia pigmentacji, a ściślej - brak enzymu tyrozynazy.

 

Nad Biebrzą albinizm jest obserwowany – niektórzy z nas widzieli zapewne albinotycznego łosia lub przynajmniej o nim słyszeli.

 

Mutacje prowadzące do całkowitego zaniku chlorofilu muszą prowadzić rzecz jasna do śmierci rośliny. Wyjątkiem są rośliny będące pasożytami oraz niektóre inne w tym wiele storczykowatych, które określa się mianem myko-heterotrofów. Jednak w tym ostatnim układzie pasożytniczym właściwym saprofitem, czyli organizmem pobierającym energię z martwych szczątków organicznych jest grzyb, a nie roślina.

 

Znacznie częściej obserwujemy rośliny, które tylko częściowo utraciły chlorofil. Objawia się to w postaci pasiastych, białych lub żółtawych fragmentów liści. Przykładem tego zjawiska jest figowiec benjamina (Ficus benjamina) – wyhodowana sztucznie forma rośliny doniczkowej o jasnozielonych liściach z białym obrzeżeniem.  Oprócz mutacji inną przyczyną tego zjawiska mogą być infekcje wirusowe.

 

W przypadku kiedy utrata barwy dotyczy kwiatów zjawisko takie nazywamy terminem apochromii. Typowym przykładem może być forma apochromatyczna obuwika (Cypripedium calceolus), którego kwiaty są całkowicie żółte.

 

Przyczyny tych zjawisk mają podłoże genetyczne – różnego typu mutacje prowadzące do braku enzymów odpowiedzialnych za syntezę barwników. Z reguły mutacje te mają charakter trwały, a cecha apochromatycznych kwiatów jest dziedziczona. Wykorzystywane jest to powszechnie w hodowli roślin ozdobnych.

 

Poniżej przedstawiam fotografie roślin, które można spotkać nad Biebrzą i które wykazują tego typu anomalie. Należy do nich obuwik pospolity (Cypripedium calceolus), storczyk cuchnący (Orchis coriophora), dzwonek rozpierzchły (Campanula patula), czyściec lekarski nazywany także bukwicą lekarską (Betonica officinalis) oraz dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum thapsiforme).

W przypadku pozostałych gatunków roślin: kukułki krwistej (Dactylorhiza incarnata), kokoryczy pustej (Corydalis cava), oraz rutewki orlikolistnej (Thalictrum aquilegifolium) formy białokwiatowe spotykane są prawie równo często jak „typowe” kolorowe i chyba tylko dlatego traktowane jako coś normalnego.

 

Ale co jest NORMALNE? – dobrze wiemy i nikt nas nie przekona, że białe jest białe, a czarne jest czarne!