Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Liany nad Biebrzą?

Liany to pnącza o zdrewniałych łodygach. Występują głównie w strefach międzyzwrotnikowych. Blisko 90% znanych gatunków lian rośnie w lasach równikowych. Niektóre z nich dorastają nawet do 400m długości (np. rodzaj osmoka Entada z rodziny mimozowych) i dzielą się na wijące się i czepne.

A jak to jest z lianami w Polsce, nad Biebrzą?

W naszej, pięknej krainie mamy zaledwie dwa gatunki roślin należących do tej grupy. Mam na myśli tylko i wyłącznie te rośliny, które są elementami naturalnymi.  Do polskich lian należą – bluszcz pospolity (Hedera helix) i wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum). Ten ostatni, jak sama nazwa wskazuje spotykany jest raczej nad polskim morzem. Nad Biebrzą zostaje więc tylko bluszcz ... no i obcy, amerykański przybysz - winobluszcz amerykański (Parhenocissus inserta). Ten ostatni widoczny jest szczególnie dobrze w okolicach Twierdzy - na tzw. dziełach fortecznych.

A czy ktoś z Was Drodzy Czytelnicy widział kiedyś bluszcz nad Biebrzą?

Z pewnością tak, ale mogę się założyć, że było to albo u kogoś w domu, w doniczce, na podwórku, albo na cmentarzu ... Naturalnych stanowisk w Biebrzańskim PN mamy tylko (jak dotąd) dwa i nie ma co się temu dziwić. Niedaleko od Biebrzy przebiega wschodnia granica jego zasięgu. Bluszcz pospolity jest gatunkiem śródziemnomorsko-atlantyckim.

Jak podają niektóre źródła (WikipediA):

"Im dalej na wschód i północ oraz im wyższa wysokość nad poziomem morza, tym częściej rośnie w formie płożącej i tym rzadziej kwitnie. Na wysuniętych najdalej na północ stanowiskach w środkowej Szwecji i Estonii, bluszcz pospolity rozmnaża się tylko wegetatywnie od około 5 tysięcy lat, tj. od ochłodzenia, które nastąpiło wraz z końcem okresu atlantyckiego. W Polsce okazy kwitnące spotykane są często na zachodzie, zanikają w rejonie doliny Wisły i dalej na wschodzie są już bardzo rzadkie. Zasięg bluszczu wyraźnie limitowany jest warunkami klimatycznymi – odpowiednio ciepłym okresem letnim (temperatura najcieplejszego miesiąca przekracza 13 °C) i łagodnym okresem zimowym (temperatura najzimniejszego miesiąca nie niższa niż −1,5 °C)."

Kilka dni temu, korzystając z faktu, że w lasach grądowych jest jeszcze wciąż bardzo widno - udało mi się odnaleźć stanowisko bluszczu na jednym z biebrzańskich grądów. Jest to drugie znane mi miejsce w BbPN i jedyne, gdzie pnącze to zakwitło i zaowocowało ... Zachęcam do poczytania o niezwykłych właściwościach bluszczu - na stronach internetowych - a jest tych informacji baaardzo dużo.

Na koniec tylko dodam, że bluszcz w tradycjach wielu narodów jest od dawna obecny jako roślina symboliczna, zwłaszcza jako symbol wierności ...

tekst i zdjęcia: cezary werpachowski, SSdsOP w BbPN