Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Tyty, mity i gnaty nad Biebrzą ...

Jaskiń krasowych jeszcze nikt nad Biebrzą nie znalazł. Nie ta szerokość geograficzna. Ale, całkiem niedaleko, koło Grądów Woniecko znajduje się Jezioro Maliszewskie, którego geneza wiązana jest m.in., z procesami krasowymi. Oczywiście jest to jedna z hipotez naukowych lub nawet pseudonaukowych i należy włożyć ją między bajki ...

Dzisiaj natomiast chciałbym napisać o zjawisku powstawania nacieków węglanowych (przypisywanym głównie wyżej wspomnianym procesom krasowym), w ruinach dzieł - budowli fortecznych Twierdzy Osowiec. Jeden z takich obiektów leży na obszarze Parku i jest to oczywiście Fort IV.

Warto podkreślić, że w tym roku przypada 100 rocznica ewakuacji Twierdzy. Dokładnie 23 sierpnia 1915 roku w związku z ogólną sytuacją na froncie, wojska rosyjskie opuściły Twierdzę. I jak to było w zwyczaju wojskowych, zanim żołnierze opuścili Twierdzę większość budowli fortecznych wysadzili w powietrze. Od tego momentu rozpoczął sie proces powolnego wchłaniania ruin budowli przez przyrodę. Jednym z takich zjawisk jest powstawanie różnego typu nacieków.

Woda opadowa po przejściu przez grube dochodzące do kilku metrów szczeliny w popękanym betonie jest dość mocno nasycona dwutlenkiem węgla. Będąc już kwasem (kwas węglowy reaguje z wapieniem, tworząc rozpuszczalny kwaśny węglan wapnia), rozpuszcza wapień, którego nie brakuje w betonie. Wyciekając ze szczelin i stropów betonowych ruin z wody wytrąca się węglan wapnia.  Powstają różnego typu nacieki.

Stalagmit – naciek osiągający duże rozmiary. Może występować w postaci słupa, stożka, guza itp. Narasta od dna jaskini ku górze wskutek wytrącania się węglanu wapnia z kapiącej ze stropu wody. Stalagmitowi odpowiada zazwyczaj stalaktyt w stropie jaskini (zwisający od góry), w wyniku ich połączenia powstaje kolumna zwana stalagnatem.

Na załączonych zdjęciach możemy obejrzeć wszystkie wymienione wyżej formy.

Na koniec prośba: nie niszczmy tych pięknych dzieł natury! Rosną bardzo, bardzo wolno (od około 1 do 40mm/rok), a zniszczyć je można w kilka sekund.

tekst i zdjęcia: cezary werpachowski, SSDSOP w BbPN