Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Dobry czas dla motyli

Wiosenne migracje ptaków w Biebrzańskim Parku Narodowym już się skończyły, ale rozpoczyna się najlepszy czas do obserwowania motyli dziennych (okres od połowy maja do końca czerwca). Jak dotąd nad Biebrzą zarejestrowano 100 gatunków owadów należących do tej grupy.  Są to: pazie, bielinki, modraszki, rusałki, przelatki i karłątki.  Oprócz gatunków szeroko rozprzestrzenionych w Polsce wiele motyli żyjących na Bagnach Biebrzańskich to gatunki rzadko spotykane w innych częściach kraju. Wymienić można np. niepylaka mnemozynę (Parnassius mnemosyne), szlaczkonia torfowca (Colias palaeno), modraszka ariona (Phengaris arion), czerwończyka fioletka (Lycaena helle),  przeplatkę maturnę (Euphydrys maturna), przeplatkę didymę (Melitea didyma), czy strzępotka hero (Coenonympha hero). Obserwowanie motyli w ich naturalnym środowisku może być nie mniej fascynujące, niż innych zwierząt.  Dla wielu z nas zaskoczeniem może być fakt, że np. niektóre motyle z rodziny bielinków wcale nie są białe.  Motyle te zostały sklasyfikowane w jedną rodzinę ze względu na charakterystyczne barwniki występujące w łuskach ich skrzydeł. Są to pteryny, które zabarwiają ich skrzydła od koloru śnieżnobiałego poprzez kremowy, żółty, pomarańczowy, aż do czerwonego. W Polsce czerwonych bielinków nie ma, ale np. samce zorzynka rzeżuchowca (Antocharis cardamines) mają duże pomarańczowe plamy na przednich skrzydłach. Jednak nie tylko barwy motyli przyciągają naszą uwagę. Nie mniej intrygująca jest też różnorodność form skrzydeł tych owadów, ich wielkość i zachowania.

Motyle odżywiają się nie tylko nektarem kwiatów. Niektóre z nich spijają ciecz ze świeżych ekskrementów zwierzęcych. Przykładem może być największy dzienny motyl  Polski – pokłonnik osinowiec (Limenitis populi),  mieniak tęczowiec (Apatura iris) i mieniak strużnik (Apatura ilia), których skrzydła  mienią się w słońcu ze względu na światło załamujące się na wewnętrznych strukturach ich łusek  oraz przeplatka atalia (Melitaea athalia). W Biebrzańskim Parku Narodowym spotkać je można na „Carskiej Drodze” i w kompleksach leśnych: Grzędy i Trzyrzeczki.  Motyle te skupiają się na odchodach zwierzęcych grupowo i są tak zaaferowane żerowaniem, że niestety często nie zdążą odlecieć przed nadjeżdżającym pojazdem.

Ponieważ ciało motyla ma szkielet zewnętrzny zbudowany z chityny, która nie przepuszcza wody, motyle latające w dzień mają problem z gospodarką wodną.  Stąd często spotkać je można w miejscach ekotonowych, które z jednej strony są nasłonecznione, ale jednocześnie charakteryzuje je większa wilgotność powietrza.

Biebrzański Park Narodowy to dobre miejsce do obserwowania i poznawania motyli oraz rozwijania swojej wrażliwości i aktywności fotograficznej. Motyle można też przywabić do swego ogrodu. Wystarczy posadzić w nim rośliny pokarmowe dla motyli np. nasturcję, lebiodkę, macierzankę czy lawendę. Można też pozostawić w ustronnym miejscu ogrodu kępę pokrzyw dla ich gąsienic. Motyle na pewno odwdzięczą się swoją obecnością i upiększą rabaty lotem barwnych skrzydeł.  

• autor: dr Krzysztof Frąckiel, publikacja: B.S., data: 2016-05-17