Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Relacja z 72. Wszechnicy Biebrzańskiej

Za nami kolejna już 72. Wszechnica Biebrzańska, która odbyła się w dniach 18-19 stycznia br. Tematem przewodnim Wszechnicy były ptaki.
Sobotnie spotkanie rozpoczęło się od prelekcji nt. „Ptasich domków” autorstwa ornitologa dr Romualda Mikuska z PN Gór Stołowych. Prelegent opowiedział o dobrych i złych praktykach w stawianiu sztucznych konstrukcji dla ptaków, szczególnie budek lęgowych. Podkreślił jednak, że dużo ważniejsza jest ochrona naturalnych dziupli i drzew martwych oraz obumierających, które oferują w przyrodzie najlepsze warunki egzystencji dla dziuplaków.
Kolejna prelegentka Monika Klimowicz – ornitolożka, rzeczniczka prasowa Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Patków opowiedziała bardzo ciekawie o swoich doświadczeniach na temat interwencji dotyczących ptaków, od chwili stwierdzenia, poprzez ocenę stanu, zakres pomocy i ostateczny efekt. Zwróciła uwagę na fakt, że nie zawsze możemy ptakowi pomóc i że nasze postępowanie nie musi być szablonowe, a raczej dostosowane do danej sytuacji. Przy okazji przedstawiła bardzo ciekawe przykłady z własnych doświadczeń.
Prelegent dr Andrzej Kruszewicz – ornitolog, dyrektor Warszawskiego ZOO – wygłosił prelekcję nt. życia ptaków w mieście. Miasto stwarza różne zagrożenia dla ptaków (np. kolizje z różnymi elementami konstrukcyjnymi). Jednak i tu możemy stworzyć enklawy przyjazne ptakom – ogrody z rodzimymi gatunkami roślin, w tym z owocującymi drzewami i krzewami (nie trującymi dla ptaków), z poidełkami czy oczkami wodnymi.
Ornitolog, prof. UPP dr hab. Grzegorz Maciorowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu opowiedział słuchaczom o badaniach biebrzańskich orlików. Niestety ich przyszłość jest niepewna, szczególnie orlika grubodziobego, głównie z powodu zaniku odpowiednich miejsc do polowania w następstwie intensyfikacji rolnictwa (wielkoobszarowe, jednogatunkowe uprawy roślin), chemizacji, melioracji i osuszania terenów podmokłych. Na wędrówkach i zimowiskach ptaki są zabijane przez miejscowych i przyjezdnych myśliwych, szczególnie w basenie Morza Śródziemnego (m.in. Włochy, Turcja, Liban), gdzie strzelanie do ptaków jest narodową tradycją. Dodatkowo ptaki padają ofiarą zatrutej padliny, wykładanej z przeznaczeniem dla wilków i szakali. Na zimowiskach w wyniku osuszania bagien (Sudan) znikają również miejsca dogodne do zdobywania pożywienia.
Ostatnim punktem sobotniego spotkania była promocja książki pt. „Jej wysokość gęś. Opowieści o ptakach” oraz spotkanie z autorem Jackiem Karczewskim – przyrodnikiem, aktywistą i promotorem przyrody. Książka ma ogromny wymiar edukacyjny. Zawarte jest w niej wiele informacji o zwyczajach i zachowaniach ptaków, opartych na naukowej literaturze oraz własnych obserwacjach prowadzonych przez autora m.in. na rozlewiskach Biebrzy, przy ujściu Warty czy na angielskich Farne Islands. Autor z łatwością dociera do pasjonatów ornitologii jak również do tych, dla których świat ptaków jest zupełnie nieznany. Książka zmusza również do refleksji, otwiera oczy na skalę oddziaływania człowieka na świat ptaków i przyrodę.
W czasie Wszechnicy ogromnym zainteresowaniem cieszyła się biżuteria z motywami ptaków i zwierząt leśnych autorstwa Katarzyny Rutkowskiej.
Drugi dzień Wszechnicy rozpoczął się wycieczką terenową po szlakach Czerwonego Bagna pod przewodnictwem ornitologa Romualda Mikuska oraz Dyrektora BbPN Andrzeja Grygoruka. Udało się tam zobaczyć m.in. tropy i odchody wilka, dzięcioła średniego i dzięcioła dużego przy pracy w kuźni.
Uczestnicy niedzielnego spotkania mieli też przyjemność gościć w Ośrodku Rehabilitacji Dzikich Zwierząt BbPN w Grzędach. Tam prelekcję nt. działalności placówki wygłosił kierownik Ośrodka Dawid Wójcik. 
Na koniec dr Jacek Łojek z Katedry Hodowli Zwierząt Wydział Nauk o Zwierzętach SGGW w Warszawie zaprezentował wyniki własnych, niezwykle ciekawych badań dotyczących konika polskiego w Biebrzańskim Parku Narodowym, zwracając uwagę na prymitywne zachowania tej rasy przejawiające się w budowaniu hierarchii, pokarmie, dostosowaniu do zmieniających się warunków.
Dziękujemy uczestnikom za liczne przybycie zaś prelegentom za ciekawe prezentacje swoich badań, doświadczeń i ważnych przemyśleń. Dziękujemy kadrze Ośrodka Rehabilitacji Dzikich Zwierząt BbPN w Grzędach za możliwość goszczenia i niezwykle miłe przyjęcie.
Relacja telewizyjna w Obiektyw TVP 3 Białystok dostępna pod linkiem: https://bialystok.tvp.pl/46254997/18012020-godz-2130
Zapraszamy na kolejną Wszechnicę Biebrzańską w dniu 14 marca br.
 

• autor: Beata Głębocka