W Biebrzańskim Parku Narodowym spotkamy wszystkie 4 gatunki ptaków lęgowych w Polsce, które kwalifikują się obecnie jako narażone na wyginięcie w skali globalnej. Są to: orlik grubodzioby, wodniczka, głowienka i turkawka. Pierwsze dwa mają tu jak wiemy najważniejszą ostoję w kraju i w obszarze Unii Europejskiej. A co z pozostałymi?
Turkawka (Streptopelia turtur). Według danych Parku w Ostoi Biebrzańskiej turkawki notowano w sezonie lęgowym w 28 kwadratach 2x2 km, głównie w Basenie Środkowym. Nie jest to może wiele, biorąc pod uwagę, że na całej powierzchni takich kwadratów mamy ponad 400, jednak pamiętajmy, że ptaki te unikają zwartych lasów czy otwartych bagien. I druga, zapewne znacznie istotniejsza rzecz, gołąb ten jest coraz rzadszy. Według danych MPPL (krajowy monitoring przyrodniczy) liczebność turkawki spadła nawet o 1/3 w ciągu ostatnich 12 lat! Podobny poziom spadku odnotowano w przypadku kulika wielkiego czy sieweczki obrożnej. Jaka jest tego przyczyna? Jest nim jak to najczęściej bywa - człowiek, silne przekształcający krajobraz, posiłkujący się chemią w rolnictwie oraz polujący, głównie w rejonie Basenu Morza Śródziemnego, podczas migracji turkawek na zimowiska położone na południe od Sahary.
Natomiast głowienka nazywana też kaczką rdzawogłową (Aythya ferina) jest niestety w Polsce na liście ptaków łownych wraz z krzyżówką, cyraneczką i czernicą. Według Biuletynu Monitoringu Przyrody (GIOŚ, 20/2019/2) liczebność głowienki w latach 2013-2018 oceniano już tylko na 2-6 tys. par, chociaż 15 lat wcześniej na 20-30 tys. par (Awifauna Polski, Tomiałojć, Stawarczyk, 2003). W dolinie Biebrzy jest obecnie nielicznym ptakiem lęgowym, chociaż na wiosennych rozlewiskach obserwowane są niekiedy stada po kilkadziesiąt osobników. Jeszcze na początku lat 80-tych populację tego gatunku w dolinie Biebrzy oceniano na około 350 par lęgowych. W tym czasie najwięcej odpoczywających ptaków na wodzie widywano na przełomie marca i kwietnia, a największe stado liczyło ok. 400 ptaków. Mamy nadzieję, że kolejna wiosna nie będzie już tak sucha i na rozlewiskach Biebrzy będziemy mogli podziwiać nie tylko liczne stada głowienek, ale i pozostałe gatunki ptaków wodno-błotnych.
Osowiec-Twierdza 8, 19-110 Goniądz
tel. +48 857380620, 857383000
fax +48 857383021
e-mail: sekretariat@biebrza.org.pl