Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Grodzisko pod lupą

Kompleks osadniczy w Grodzisku, gm. Suchowola, woj. podlaskie składa się z grodziska, w tradycji ludowej znanego jako Wał (stan.1) i osady przylegającej do niego od północy, wschodu i południa (stan. 2). Oba stanowiska nie były do bieżącego roku przedmiotem szczegółowych badań archeologów. Grodzisko zostało zarejestrowane przez R. Jakimowicza podczas badań powierzchniowych w 1922 r. (jako Grodzisk, gm. Bagny, pow. sokólski). Kolejne badania powierzchniowe przeprowadzano w latach 1955, 1957, 1959, 1966, 1967, 1989, 2017. Na ich podstawie ustalono że powierzchnia grodziska wynosiła około 0,5 ha, osady około 2,5 ha. Chronologia obu stanowisk określona została na podstawie zebranych wówczas zabytków. Dla grodziska był to ogólnie okres wczesnego średniowiecza, dla osady XII–XIII w. i XVI–XVII w.

 W 2020 roku nadszedł czas na powrót. Jako pracownicy Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku (K. Piasecka, A. Piasecki) dzięki dofinansowaniu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i UM w Białymstoku oraz przy współpracy z Biebrzańskim Parkiem Narodowym, Uniwersytetem Jana Kochanowskiego i Państwowym Muzeum Archeologicznym i pomocy wolontariusza Piotra Panufnika przeprowadziliśmy badania weryfikacyjne tego kompleksu osadniczego.

Szeroki wachlarz zastosowanych przez nas metod badawczych (inwazyjnych i nieinwazyjnych) pozwolił uściślić wiedzę o osadzie i grodzisku zarówno pod kątem zakresu przestrzennego jak i chronologicznego. Pomimo że analiza pozyskanych danych nie została jeszcze zakończona, już dziś wiemy, że zarówno grodzisko obwarowane dodatkowo fosą o średnicy około 150 m jak i osada o powierzchni około 9 ha użytkowane były na pewno w X-XII w. Ich rozmiary, jak i chronologia pozwala uznać je za jeden z pierwszych i największych jaćwieskich kompleksów osadniczych. Człowiek powracał tam jeszcze wielokrotnie. Poza śladami osadnictwa wczesnośredniowiecznego odnaleźliśmy również pozostałości po obozach wojskowych (?) i osadnictwie z okresu XVII-XVIII w.

Tekst: Aleksander Piasecki (Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku)