Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Biebrzańskie Sianokosy 2015 - podsumowanie

5 września 2015 r. w Biebrzańskim Parku Narodowym (BbPN) już po raz 14. odbyły się Mistrzostwa Świata w Koszeniu Bagiennych Łąk dla Przyrody Biebrzańskie Sianokosy. Kosiarze z kraju i zagranicy stoczyli walkę o tytuł Mistrza Świata 
w koszeniu cennych przyrodniczo, bagiennych łąk. Impreza promuje czynną ochronę bagien i rolnictwo przyjazne przyrodzie. 

Mistrzostwa służą podtrzymaniu tradycji koszenia łąk i popularyzowaniu tej formy ochrony czynnej. Zawodnicy i organizatorzy przywracają atmosferę zabawy 
i swoistego współzawodnictwa pomiędzy kosiarzami, jaka niegdyś towarzyszyła bagiennym sianokosom, wzbogacając ją o elementy edukacji ekologicznej. 

W tym roku do zawodów zgłosiło się 33 drużyny. Zadaniem zawodników było wykoszenie 100 metrowego odcinka bagiennej łąki. Ocenie sędziów podlegał nie tylko czas, ale również, jakość koszenia. Miło nam było kibicować kosiarzom  rolnikom z nadbiebrzańskich gmin, zarówno tym obecnym na zawodach od wielu lat, jak i próbującym sił po raz pierwszy. Swoje reprezentacje wystawili goście zagraniczni: Belgia – Belgian Nature and Forest Agency, Białoruś – "Sporovsky", Berezynski Zapowiednik i Agrosadyba „Żilinskije”, Czechy – Krkonošský Národni Park, Słowacja – Štátne Lesy Tatranského Národného Parku, Litwa – Dzūkijos Nacionalinio Parko, Federacja Rosyjska – drużyna z Jakucji, Węgry – Hortobágyi oraz Kiskunsági Nemzeti Park. Gościliśmy również kosiarzy z Polskich Parków Narodowych: Białowieskiego, Drawieńskiego, Świętokrzyskiego, Tatrzańskiego, „Ujście Warty”, Wigierskiego. W zawodach udział wzięła reprezentacja sołtysów z powiatu poznańskiego.

Swoich sił w koszeniu próbowali zaproszeni goście, w konkurencji „O Wójtową Osełkę i Koszyk Wójtowej”. Podczas 14. Biebrzańskich Sianokosów włączyliśmy się w akcję Narodowego Czytania „Lalki”. Ze sceny ustawionej na Bagnie Ławki, czytali to dzieło wszyscy chętni, w tym przedstawiciele władz, a nawet goście z Litwy, Słowacji, Czech. Przednią zabawę dopełniał dźwięk klepanych kos i zapach świeżo skoszonej trawy. 
Hitem Sianokosów były nowe zabawy na stoisku edukacyjnym: ptasi wygibus, toczenie beli, szukanie igły w stogu siana czy konkurs na najdłuższe wąsy sumiaste z siana. Stoisko odwiedziło ponad 250 osób, które zostały nagrodzone upominkami dofinansowanymi przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Białymstoku.

Wyniki XIV „Mistrzostw Świata w Koszeniu Bagiennych Łąk dla Przyrody”

     I. Klasyfikacja drużynowa specjalistów (z łącznym czasem obu zawodników)

1. Drużyna OTOP,                                                        7 min 51,91 s
2. Druzyna Jednostki Wojskowej Osowiec,                       8 min 3,64 s
3. Drużyna Agrosadyba "Жилинские", Białoruś,               8 min 56,33 s

   II. Wyniki finału indywidualnego

1. Wiesław Szklanko                                    2 min 23,57 s
2. Adam Szklanko                                        2 min 54,24 s
3. Rafał Brych                                             3 min 17,66 s
4. Yalchyk Mikalai                                        3 min 36,29 s
5. Dariusz Lech                                            4 min 1,21 s
6. Novik Vasil                                              4 min 16,03 s
7. Eugeniusz Popławski                                   4 min 32,01 s
8. Zdanovich Viktor                                       4 min 32,13 s
9. Jarosław Kisło                                           4 min 43,55 s
10. Tichonov Dimitry Ivanovich                          5 min 30,96 s

   III. Klasyfikacja Parków Narodowych (z łącznym czasem obu zawodników)

1. Sporowskij Zapowiednik – Białoruś                                     8 min 47,36 s
2. Drużyna z Jakucji – Federacja Rosyjska                               10 min 30,80 s
3. Tatrzański PN                                                                 11 min 17,96 s
4. Štátne Lesy Tatranského Národného Parku – Słowacja           11 min 43,90 s
5. Tatrzański PN II                                                              12 min 1,04 s
6. Biebrzański PN                                                                13 min 30,49 s
7. Wigierski PN                                                                   13 min 37,53 s
8. Flemish Nature and Forest Agency – Belgia                          14 min 34,41 s
9. Białowieski PN                                                                14 min 48,66 s
10. Świętokrzyski PN I                                                           16 min 42,20 s
11. Świętokrzyski PN II                                                          16 min 54,27 s
12. Kiskunsági National Park Directorate                                   18 min 4,12 s
13. Berezynski Zapowiednik – Białoruś                                      18 min 32,83 s
14. PN Ujście Warty + Drawieński PN                                        18 min 46,27 s
15. Hortobágyi Nemzeti Park – Węgry                                       19 min 48,65 s
16. Dzūkijos Nacionalinis Parkas – Litwa                                    22 min 37,33 s
17. Krkonošský Národní Park – Czechy                                      24 min 26,82 s

Biebrzańskie Sianokosy mają uświadamiać konieczność wykaszania terenów, które bez pomocy człowieka straciłyby swoje cenne walory przyrodnicze. Aby przeciwdziałać problemowi zarastania łąk, z uwagi na potrzebę ochrony przyrody, na gruntach Biebrzańskiego Parku Narodowego do koszenia wyznaczono ok. 2,5 tysiąca ha, a najcenniejsze mechowiska mają być koszone ręcznie. W 2015 r. Park przeprowadził już jeden przetarg na dzierżawę gruntów, a kolejny przetarg został właśnie ogłoszony i zainteresowane osoby mogą składać swoje oferty do dnia 11 września br.

Początki ssianokosów w dolinie Biebrzy sięgają drugiej połowy XVI w. Najpierw łąki użytkowali osocznicy – dawni strażnicy królewskich dóbr, potem okoliczni rolnicy. Sianokosy na trwałe wpisały się w nadbiebrzański krajobraz, a także stworzyły odpowiednie warunki dla ptaków wodno-błotnych oraz specyficznej roślinności bagiennych łąk. Od lat 60. minionego wieku zanikało ręczne wykaszanie grząskich łąk, a rolnicy zamienili kosy na ciągniki i kosiarki oraz przenieśli się z bagien na bardziej suche i dostępne grunty. Na opuszczone tereny szybko wkraczały pionierskie gatunki drzew i krzewów (wierzba, brzoza, olsza), a ptaki otwartych torfowisk musiały się wynieść.

Pierwsze Biebrzańskie Sianokosy odbyły się w 1999 roku z inicjatywy WWF,
we współpracy z Towarzystwem Biebrzańskim oraz Biebrzańskim Parkiem Narodowym. Od początku współorganizatorem jest gmina Trzcianne, stąd nie dziwi, że corocznie reprezentacja lokalnych kosiarzy jest bardzo silna. W Mistrzostwach uczestniczyli też reprezentanci m.in.: Anglii, Belgii, Białorusi, Czech, Hiszpanii, Niemiec, Federacji Rosyjskiej, Słowacji, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i Węgier. 

Tekst: Małgorzata Górska i Ewa Wiatr, BbPN

• autor: Zamieścił: Piotr Tałałaj, data: 2015-09-08