Żywe skamieniałości sprzed 230 000 000 lat w biebrzańskich wodach!
Bohaterem tych kilku „sensacyjnych” tytułów jest prawie nikomu nie znany mieszkaniec biebrzańskich wód – przekopnica wiosenna (Lepidurus apus).
Obiekt tej krótkiej opowieści już od dawna “chodził” mi po głowie. Kilkukrotnie widywałem go w czasie wiosennych rozlewisk, ale nigdy nie udało mi się zrobić zdjęć. Kilka dni temu, wyposażony w odpowiedni sprzęt – spędziłem kilka godzin na zasiadce i … udało się! Zdjęcia może mogłyby być lepsze, ale najważniejsze, że przy okazji dowiedziałem się sporo ciekawych rzeczy o tym niezwykłym zwierzęciu.
Nasz bohater jest niewielkich rozmiarów skorupiakiem. Żyje na dnie okresowo funkcjonujących, małych zbiorników wodnych. Często można go spotkać nawet w zalanych wodą koleinach dróg biegnących przez biebrzańskie olsy i brzeziny!
Jest prawdziwą żywą skamienieliną – najstarszym (to nie jest żart) żyjącym gatunkiem zwierzęcia na Ziemi! Po raz pierwszy pojawił się blisko 230 miliomów lat temu i … w niezmienionej postaci żyje prawie na całej kuli ziemskiej.
Jeżeli dodać do tego, że zwierzę to zaopatrzone jest w przypominający starodawny puklerz – pancerz, że ma troje oczu (parę normalnych - złożonych i trzecie – pozostałość z okresu larwalnego), że w warunkach biebrzańskich spotykamy wyłącznie samice i że w związku z tym rozmnaża się na drodze partenogenezy (z niezapłodnionych jaj) … to chyba już wystarczy!
Więcej informacji można znaleźć w Internecie wpisując któreś z niżej wymienionych haseł:
- przekopnica wiosenna (Lepidurus apus)
Oprócz drapieżnych przekopnic – w tych samych „oczkach” wodnych sfotografowałem larwy pływaka żółtobrzeżka (Dytiscus marginalia) oraz spokrewnioną z przekopnicami: dziwogłówkę wiosenną (Eubranchipus grubei)
tekst i zdjęcia: Cezary Werpachowski, BbPN (e-mail: cezarbot@cksr.ac.bialystok.pl)