Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Kiedy jeże się jeżą?

Są różne dni pochmurne, wesołe lub inne… wśród tych innych jeden jest szczególnie ważny. To Dzień Jeża który obchodzimy 10 listopada.

Mimo że gdzieś w sąsiedztwie na pewno każdy z nas ma jeża czy wiemy o nich wszystko? Co zagraża tym sympatycznym zwierzętom? Jeże są często bliskimi sąsiadami ludzi ale prowadzą nocny, bardzo skryty tryb życia. Ze swoim czarnym, ruchliwym, wiecznie wilgotnym nosem na końcu szpiczastego pyszczka penetrują po ciemku otoczenie. Spotkany przypadkowo jeż waży zazwyczaj około 700 gramów. Przed zimą optymalna waga to powyżej kilograma, zdarza się spotykać nawet dwukilogramowe osobniki. Niestety ocenia się, że przy obecnym tempie zmian w środowisku w ciągu kilkunastu lat jeż może być gatunkiem rzadkim, na krawędzi wyginięcia.

Taki jeż to ma fajnie… dopóki nie chce się przytulić albo podrapać. Średni jeż ma bowiem od 5000 do 7000 igieł na grzbiecie i bardzo krótkie łapki, którymi szybko przebiera a czasem głośno tupie. Najczęstszym odgłosem oprócz tupania, jaki wydaje jest fukanie i sapanie. Młode potrafią oprócz tego świergotać lub przenikliwie piszczeć. Kiedy jeż odczuwa ból lub jest kompletnie zdesperowany kwęka lub przeraźliwie wrzeszczy.

Jak wygląda rok z życia jeża? W marcu lub na początku kwietnia - wiosenna pobudka i czas na miłość. Za dwa miesiące na świat przychodzą głodne, przyssane do mamy jeżyki. Trzeba szybko rosnąć i utyć trochę przed zimą. Jeże potrafią na zimę podwoić wagę. To już listopad? Robi się zimno, a więc czas spać. Teraz kiedy czytacie ten artykuł jeże śpią, budzą się jednak na chwilę kiedy temperatura wzrośnie, nawet w środku zimy. Kiedy jest bardzo zimno jeże także lekko się wybudzają, żeby nie zamarznąć.

Jak pomóc tym sympatycznym ssakom owadożernym? Wystarczy zostawić trochę „bałaganu” w ogrodzie – nie wszystkie liście muszą być zgrabione. Warto zostawić pryzmę liści w zacisznym kącie ogrodu. Niepotrzebna nam kupka suchych gałęzi przyda się jeżowi, ogrodzenie też nie musi być idealnie szczelne. Jeż odwdzięczy się „pomocą” w ogrodzie. Przegoni myszy, zje nadliczbowe ślimaki, gąsienice, larwy chrząszczy, dżdżownice, jaszczurki a nawet jadowite żmije. Nie pogardzi też dojrzałymi owocami, jagodami, żołędziami lub bukowymi orzeszkami. Dawniej uważano, że jeż przynosi szczęście, był symbolem zaradności i gospodarności.

Ile gatunków jeży występuje w Polsce? Co ciekawe w Polsce można spotkać dwa gatunki jeży: jeża wschodniego (Erinaceus concolor) oraz jeża zachodniego (Erinaceus europaeus). Różnią się trochę kolorem brzuszków i pyszczków.

Co zrobić jeśli spotkamy jeża na swojej drodze? Jeśli jeż jest zdrowy, możemy mu się tylko przyglądać – bowiem objęty jest ochroną ścisłą! Jeśli spotkaliśmy jeża osłabionego lub rannego, powinniśmy mu pomóc. Również jeśli widzimy porzucone młode jeżyki późnym latem, możemy próbować je uratować. Jeże mają czasem młode dwa razy w ciągu roku. Młode z późnego miotu mogą nie zdążyć nabrać odpowiedniej masy ciała przed zimą. Z różnych powodów matka czasem je porzuca. Jeśli znalazłeś niesamodzielne jeżyki w dzień bez mamy to znaczy że mają kłopoty. Jeż żeruje w nocy i śpi w dzień. Wiele jeży ginie również nocą na drogach. Zawodzi je instynkt… w sytuacji zagrożenia zwijają się w kulkę. To, co ratuje je w spotkaniu z drapieżnikiem, okazuje się zupełnie nieskuteczne w spotkaniu z samochodem.

To, czy jeże przetrwają zależy tylko od nas… bo to niestety my stanowimy dla nich największe zagrożenie.

• autor: Bogdan Browarski, zamieściła: Beata Głębocka, data: 2019-11-07