Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Relacja z 71. Wszechnicy Biebrzańskiej

Kolejna, 71. już Wszechnica Biebrzańska przebiegła pod znakiem śmiertelnych zagrożeń jakie człowiek stwarza zwierzętom w wyniku swojej działalności (kolizje z pojazdami, szklanymi powierzchniami i liniami wysokiego napięcia).
W pierwszej kolejności wyniki swoich badań przedstawiła Beata Głębocka (BbPN), która monitorowała śmiertelność zwierząt kręgowych na Carskiej Drodze. Na ich podstawie można szacować, że ginie tu rocznie ok. 2 tys. zwierząt z tego nieco mniej niż połowę stanowią zaskrońce zwyczajne. Najwięcej płazów ginie pod kołami pojazdów wiosną (kwiecień) najwięcej gadów (głównie zaskrońców zwyczajnych) we wrześniu. 
Kolejny prelegent Sławomir Niedźwiecki przedstawił wyniki zespołu realizującego monitoring „Śmiertelność ptaków na napowietrznych liniach elektroenergetycznych i ekranach akustycznych w woj. podlaskim”. Na całym świecie ginie w ten sposób wiele miliardów ptaków. Wyniki realizowanego monitoringu na terenie woj. podlaskiego potwierdziły fakt, że i u nas są to istotne elementy wpływające na redukcję awifauny krajowej. 
Ewa Zyśk-Gorczyńska, prezes Fundacji Szklane Pułapki, opowiadała o badaniach dotyczących kolizji ptaków z szybami wiat przystankowych. Obecnie te niewielkie elementy szklanej infrastruktury zdominowały przestrzeń publiczną i powstają niejednokrotnie w miejscach atrakcyjnych dla ptaków. Liczba kolizji ptaków z szybami przystanków jest skorelowana zarówno z wielkością wiaty jak i stopniem urbanizacji terenu. Ważnym odkryciem było również stwierdzenie, że szyby przystanków pokryte graffiti i brudem stają się dla ptaków lepiej widoczne przez co bezpieczniejsze.
 „Taśma śmierci” - to tytuł prezentacji Agnieszki Aleksiejczuk podczas, której przedstawiła wyniki rocznego monitoringu śmiertelności zwierząt ginących na drodze pomiędzy Białowieżą a Hajnówka. Wśród odnotowanych ofiar znaczny udział stanowiły ptaki, w tym gatunki z I Załącznika Dyrektywy Ptasiej: dzięcioł średni, muchołówka mała, muchołówka białoszyja i lelek. Z ssaków stwierdzono między innymi popielicę – gatunek, który znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt oraz objęty jest konwencją berneńską.
Ciekawym punktem Wszechnicy był wernisaż prac malarskich autorstwa Grzegorza Kozika pt. „Pióra malowane”. Artysta malarz tworzy obrazy w technice olejnej i akwareli. Najczęstszym tematem jego prac są ptaki, co wynika z drugiej pasji artysty, którą jest fotografia przyrodnicza. 
Natomiast Agnieszka Aleksiejczuk i Sławomir Niedźwiecki zaprezentowali uczestnikom Wszechnicy autorską wystawę ptasich piór.
Uczestnicy sobotniego wydarzenia mieli również okazję spotkać się z fotografami, którzy opowiedzieli o swojej pasji. Przemysław Kumorek z aparatem w ręku spędza każdą wolną chwilę, fotografując głównie ptaki i ssaki. Choć natchnienia poszukuje w różnych częściach kraju, to rzeki, lasy, łąki, stawy i góry Beskidu Małego i na Pogórza Śląskiego oferują wszystko, czego poszukuje.
Jakub Spodymek od blisko dziesięciu lat z wielką pasją fotografuje przyrodę Śląska oraz Doliny Górnej Wisły. Jego ulubionymi tematami fotograficznymi są ptaki związane ze środowiskiem wodnym.  W roku 2018 zainteresował się nocną fotografią zwierząt, która niezwykle go zafascynowała i której poświęca aktualnie najwięcej czasu.
W czasie Wszechnicy grupa młodych wolontariuszy Junior Rangers rozprowadzała sianko z biebrzańskich łąk, na wigilijny stół. Samodzielnie upieczone pierniczki były wyrazem ich wdzięczności za wsparcie przez uczestników Wszechnicy projektu Szkolne Safari. http://dzikaodyseja.pl/index.php/przewodnik_po_projekcie/
Drugi dzień Wszechnicy rozpoczął się zwiedzaniem Muzeum Biebrzańskiego w Trzciannem pod przewodnictwem właściciela - Krzysztofa Kawenczyńskiego. Muzeum zachwyca bogactwem i ilością eksponatów związanych z Biebrzą. Właściciel muzeum zgromadził tam rzeźby i obrazy artystów biebrzańskich, książki, dawny sprzęt, maszyny i narzędzia związane z tkactwem, garncarstwem, plecionkarstwem, rolnictwem i rybołówstwem.
W dalszej kolejności uczestnicy spotkania udali się na ścieżkę edukacyjną BbPN „Barwik” pod przewodnictwem ornitologa Romualda Mikuska (PN Gór Stołowych). Udało się zobaczyć tam tropy wilka i polujące myszołowy włochate.
Uczestnicy niedzielnego spotkania mieli również przyjemność gościć w Stacji Terenowej w Gugnach Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Tam prof. Jan R. E. Taylor wygłosił prelekcję prezentującą niezwykle ciekawe badania naukowe prowadzone przez Instytutu Biologii w dolinie Biebrzy, natomiast  dr Adam Hermaniuk zaprezentował wyniki monitoringu dotyczące śmiertelności zwierząt kręgowych na  27 km odcinku Carskiej Drodze, które prowadzone są od 2010 r.
Dziękujemy uczestnikom za przybycie, a szczególnie prelegentom za prezentacje badań i głębokich przemyśleń. Dziękujemy Krzysztofowi Kawenczyńskiemu oraz Uniwersytetowi w Białymstoku za możliwość goszczenia i niezwykle miłe przyjęcie.

Relacja telewizyjna w Obiektyw TVP 3 Białystok dostępna pod linkiem: https://bialystok.tvp.pl/45664649/07122019-godz-1830

• autor: Beata Głębocka