w trosce o bagna i ludzi

Z cyklu "30 gwiazd na 30-lecie Parku" - WODNICZKA

 

Znawcą gatunku i pionierem badań nad biologią i ekologią wodniczki jest prof. Andrzej Dyrcz z Uniwersytetu Wrocławskiego, który przez wiele lat prowadził badania tego ptaka w Kotlinie Biebrzańskiej. Wraz z innymi naukowcami odkrył u wodniczki wyjątkowy system rozrodczy zwany promiskuityzmem. Większość życia samice spędzają poruszając się na piechotę w gęstej roślinności. W takich warunkach trudno samcowi zmonopolizować ją na wyłączność. Dlatego też wodniczki nie tworzą par, efektem czego brak jest również trwałych więzi socjalnych między płciami. Każdy samiec i każda samica kopulują z wieloma partnerami, ale z drugiej strony dbają o efektywność takich kopulacji. W przeprowadzonych badaniach przez profesora Dyrcza nad Biebrzą, w przebadanej próbie 64 gniazd stwierdzono, że w 78% gniazd pisklęta miały więcej niż jednego genetycznego ojca (lęgi multipaternalne), z tego w czterech gniazdach aż po pięciu różnych ojców. W sezonie lęgowym rola samców ogranicza się jedynie do śpiewów i lotów tokowych. Jedynie samice zajmują się budową gniazda, wysiadywaniem jaj, ogrzewaniem i karmieniem piskląt. Taka strategia mogła utrzymać się wyłącznie w środowisku obfitującym w pokarm. Optymalnym środowiskiem dla wodniczki jest Bagno Ławki. Tutaj stwierdzono jak dotąd największe zagęszczenie populacji lęgowej która wynosi 11 samców / 10 ha.

U większości gatunków ptaków pojedyncza kopulacja trwa kilka sekund, natomiast u wodniczki trwa ona wyjątkowo długo, gdyż samiec pozostaje na grzbiecie samicy średnio 24 minuty a maksymalnie nawet 40 minut. Taka strategia pozwala monopolizować samice i zwiększać szansę ojcostwa. Kolejną wyjątkową cechą gatunku są proporcjonalnie wyjątkowo duże jak na tak małego ptaka jądra. Pod tym względem przewyższa je jedynie pokrzywnica.

 

Tekst: Beata Głębocka (BbPN)