Banery
Dane kontaktowe
Osowiec-Twierdza 8,
19-110 Goniądz
tel. +48 85 738 0620,
85 738 3000
fax +48 85 7383021
Intranet
Twierdza Osowiec
Twierdza Osowiec to najcenniejszy, obok kanału Augustowskiego, obiekt zabytkowy na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego.
Twierdza została usytuowana na jedynej przeprawie przez bagna biebrzańskie, w zwężeniu doliny Biebrzy (2km). W przeszłości miała ona duże znaczenie strategiczne. Była bowiem ważnym elementem zespołu umocnień broniących zachodnich granic imperium rosyjskiego.
Budowę obiektu rozpoczęto w 1882r., a zakończono w 1892r. Przystępując do ufortyfikowania terenu, władze carskie przeniosły pod przymusem wieś Osowiec o dwa kilometry na północ na obecne miejsce. Wybudowano cztery fory: Centralny (I), Zarzeczny (II), Szwedzki (III) i Nowy (IV) tworzące dobrze rozwinięty rejon umocniony.
Kanał Augustowski
Kanał Augustowski (1824 - 1839) - zabytek architektury technicznej klasy I. Na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego przebiega w pobliżu miejscowości Polkowo i Dębowo. Śluza w Dębowie (1826 - 27) umożliwia wpłynięcie z rzeki Biebrzy do Kanału. Kanał, który połączył rzekę Biebrzę z rzeką Niemen, był częścią większego projektu - budowy drogi wodnej od Wisły do bałtyckiego portu w Windawie. Nowy szlak handlowy miał uniezależnić Królestwo Polskie od ceł dyktowanych przez Prusy.
Miejscowości
Wiele miast na Podlasiu, założonych w XV w. i XVI w., zachowało średniowieczne charakterystyczne rozplanowanie przestrzenne. Do najciekawszych tego rodzaju układów urbanistycznych w pobliżu Parku należy Tykocin, Wizna, Radziłów. Zachowały one układ ulic wbiegających na rynek, często z niezmienionym historycznym podziałem parcel w blokach przyrynkowych oraz niemal nie zmienioną skalę zabudowy.
Krajobraz osadniczy wsi położonych na obszarze dawnego województwa podlaskiego został całkowicie zmieniony w połowie XVI w. dzięki wielkiej reformie gospodarczej przeprowadzonej przez królową Bonę w swoich dobrach. Powstały wtedy wsie tzw. szeregówki, których charakterystyczną cechą były domy stawiane szczytem do ulicy, po jednej lub dwóch jej stronach.
Architektura przemysłowa
Jej interesującym przykładem są drewniane wiatraki holenderskie w Kamiennej Starej (1902), Suchowoli (1906), Nowym Dworze (1935) i Zabielu (1924,1955) oraz młyny wodne w Goniądzu (k. XIX w.) i Karwowie (1947). Stan zachowania większości obiektów nie jest zadowalający.
Bibliografia:
- Pawlik M., Wiatraki północno wschodniej Polski, Białystok 1984.
- Pokropek M.W. , Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce, t.1., Warszawa 1995.
- Wszczelaczyński W., Kanał Augustowski, Gdańsk 1994.
- Zabytki Architektury i Budownictwa w Polsce, t.3, t.23, t.40, Warszawa.