Banery
Dane kontaktowe
Osowiec-Twierdza 8,
19-110 Goniądz
tel. +48 85 738 0620,
85 738 3000
fax +48 85 7383021
Intranet
Biebrza
Nazwa rzeki pochodzi od słowa bóbr. Biebrza pojawia się w dokumencie z 1358 r., w którym Książe Kiejstut zatwierdza i opisuje granicę pomiędzy Litwą i dystryktem Grodzieńskim, a ziemią księcia Siemowita Mazowieckiego i jego dystryktami wizneńskim i goniądzkim. W dokumencie tym Bebrza występuje w formie nazwy polskiej ("a Bebrza directe ad Thargouisko..."). Bóbr (bobr) jest ruską formą nazwy.
Jaćwingowie i Połekszanie
Jaćwingowie byli ludem bałtyjskim zaliczanym do plemion pruskich. Zamieszkiwali obszar położony między Biebrzą na południu, Niemnem na wschodzie i północy oraz wielkimi jeziorami mazurskimi na zachodzie. Przybyli tu wraz z innymi plemionami Bałtów znad środkowego Dniepru i Prypeci ok. VI w. n.e. Jednym z plemion jaćwieskich zamieszkujących okolice rzeki Ełk byli Połekszanie. Najbliżej byli spokrewnieni z plemionami pruskimi, a w dalszej kolejności - z litewskimi. Dane historyczne wspominające Połeksze są bardzo nieliczne i pochodzą tylko z lat 1192 - 1273.
Stabilizacja osadnictwa
Przełom wieku XIV i XV przyniósł koniec wojen w regionie i stabilizację osadnictwa. Wielcy Książęta Litewscy stopniowo utrwalali swe panowanie na Podlasiu i nad Biebrzą. Władcy Mazowsza ustąpili z ziemi goniądzkiej i rajgrodzkiej.
We wrześniu 1422r. układem melneńskim ostatecznie dokonano podziału ziem zajmowanych przez Jaćwingów i Połekszan. Wytyczanie granicy krzyżacko-litewskiej rozpoczęto w Kamiennym Brodzie na rzece Ełk w pobliżu jeziora Toczyłowa i jeziora Greywy.
Eksploatacja puszczy i bagiennych łąk
Dolinę Biebrzy we wczesnym okresie historycznym porastały puszcze. Jej Eksploatacja mogła rozwijać się dopiero po ustaniu wojen. Przybywali do niej myśliwi, rybacy, kosiarze trawy i pasterze bydła ze swoimi stadami. W puszczy były letnie mieszkania bartników, zwane stanami i budami. Taki stan gospodarowania istniał już co najmniej w XIV w. Potwierdza to dokument wystawiony w 1379 r. przez Krzyżaków, w którym zobowiązali się nie utrudniać wyliczonych form eksploatacji puszczy przez „Rusinów i Grodnianów”.
Żydzi nad Biebrzą
W latach 20-tych XVI w. wypędzono Żydów z wielu miast Wielkopolski, Małopolski i Mazowsza, które uzyskały przywilej de non tolerandis Judaeis. 20 lat później miały miejsce poważne prześladowania Żydów w miastach czeskich, austriackich i niemieckich. Wielu z nich uciekało na wschód. Znaleźli tu dogodne warunki do osadnictwa dzięki anulowaniu w 1503 r. przez Wlk. Księcia Aleksandra, dekretu z 1495 r. nakazującego Żydom opuszczenie Litwy. Osiedlani byli w miastach, miasteczkach i wsiach. W okolicach Biebrzy, najwcześniej pojawili się w Tykocinie (1522), Nowym Dworze (1540) i Rajgrodzie (1587). W I poł. XVII w zawitali do Goniądza, Lipska, Knyszyna i Jasionówki. W II połowie tego wieku byli obecni w Sidrze, Dolistowie i Suchowoli, na początku XVIII w. w Dąbrowie Białostockiej i Trzciannem, a pod koniec XVIII w Sztabinie.