w trosce o bagna i ludzi

Tradycje ciągle żywe

Biebrzański Park Narodowy od 1999 r. jest współorganizatorem Targów Produktu Lokalnego, na których twórcy ludowi z regionu prezentują i sprzedają swoje rękodzieło. Pisankarstwo, tkactwo, hafciarstwo, plecionkarstwo, wikliniarstwo, rzeźba, plastyka i pieczywo obrzędowe to ciągle żywe tradycje. Lipsk jest stolicą pisanki. W Korycinie, Lipsku i Janowie kobiety tkają na krosnach tkaniny dwuosnowowe. Twórcy ludowi z gmin: Goniądz, Janów, Mońki, Nowy Dwór, Sztabin, Trzcianne, Wizna, Lipsk rzeźbią bądź malują. W większości gmin mieszkają hafciarki.
Na szczególną uwagę zasługują korowaje (tradycyjny tort weselny) Janiny Trochimowicz oraz pisanki Danuty Harasimowicz, Krystyny Cieśluk, Barbary Tarasewicz i innych twórczyń z Lipska, rzeźby ptaków wykonywane przez Marzenę Wróblewską z Goniądza i Bogdana Tuszyńskiego z Dziękoń/ k. Moniek, wyroby z wikliny Zygmunta Skubicha z Budnego/ k. Goniądza, hafty Teresy Kalinowskiej z Trzciannego. Warsztaty tkackie na których powstają urokliwe tkaniny dwuosnowowe posiadają: Bernardeta Rość z Szaciłówki/k. Korycina, Kazimiera Makowska z Lipska, Ludgarda Sieńko z Janowa.

• autor: Artur Wiśniewski

Oryłka

Spław Narwią i jej dopływami, w tym Biebrzą istniał od czasów późnego średniowiecza. Przedmiotem spławu były głównie produkty leśne: miód, wosk, skóry, potaż, drewno masztowe i budulcowe, pozyskiwane w rozległych puszczach wschodniej Polski. Spław drewna, zwany orylką, istniał nad Biebrzą do 1939 r.
Drewno spławiano w formie tratew, przygotowywanych w charakterystyczny sposób z wcześniej obrobionego drewna. Oryle (flisacy) budowali na tratwach szałasy (budy) i paleniska. Spław wymagał licznych umiejętności wymijania bądź usuwania przeszkód.
Specyfika pracy orylów i ich bezpośredni kontakt ze środowiskiem wodnym przyniósł specjalne techniki rybołówstwa, łowiectwa i przygotowywania potraw. Oryle uchodzili za ludzi zaczepnych, lokujących się poza granicami osiadłego społeczeństwa. Orylka wykształciła skromny, ale ciekawy folklor, w postaci przysłów, żartów i przyśpiewek. Na tratwach grano muzykę, a nawet tańczono.
Na Biebrzy spławiano drewno zwykle od Dębowa, zaś przy wyjątkowo dobrym stanie wód - od Lipska. Przystaniami orylskimi na Biebrzy były Sztabin, Osowiec i Goniądz, zaś na Narwi: Tykocin i Wizna. W miejscach tych istniały knajpy orylskie.

Bibliografia:
Gomółka B., Zasoby etnograficzne Kotliny Biebrzańskiej [w.] Kowalczyk A. (red.), Plan Ochrony BPN. Ochrona zasobów kulturowych, t.3, Warszawa 2000

• autor: Artur Wiśniewski