w trosce o bagna i ludzi

80 rocznica pacyfikacji wsi Grzędy

Dziś - 16 sierpnia - w Biebrzańskim PN oddano cześć pamięci ofiar pacyfikacji wsi Grzędy. Przy zbiorowej mogile na Slistowskiej Górze złożono symbolicznie 36 białych i czerwonych goździków. W wydarzeniu uczestniczyli: Maria Fliszewska (dyrektor Domu Kultury w Rajgrodzie), pwd.Kacper Bućko (drużynowy 4 RDH Orla et labora z Rajgrodu), Aleksandra Gierej (pracownik Biebrzańskiego PN) i Izabela Żynda (pracownik Domu Kultury w Rajgrodzie). Oficjalne obchody upamiętniające tamte tragiczne wydarzenia odbędą się 8 września br. na Grzędach. Serdecznie zapraszamy. 

W środkowym basenie Biebrzy istniała niegdyś wieś Grzędy. Była rozrzucona na dużej przestrzeni lasów, bagien i wydmowych wyniesień (zwanych grzędami). Jej mieszkańcami byli potomkowie wygnańców za konspirację przeciwko carowi w XIX w. Z czasem wieś rozrosła się do 40 gospodarstw zamieszkiwanych przez 200 osób. Podczas II wojny światowej mieszkańcy Grzęd wspierali polskich partyzantów. W odwecie niemieccy żandarmi spacyfikowali wieś 16 VIII 1943 r. Zabudowania spalono, 36 mieszkańców rozstrzelano, nieliczni uciekli, a ok. 150 osób wywieziono ostatecznie na roboty do Rzeszy. Pomordowanych pogrzebano w zbiorowej moglie na Solistwoskiej Górze, ustawiając krzyż i tablicę z następującą treścią:"Tu spoczywają doczesne szczątki mieszkańców wsi Grzędy bestialsko pomordowanych przez katów hitlerowskich w dniu 16 sierpnia 1943 roku za to, że byli Polakami. Przechodniu – gdy odczytasz ten napis – przysięgnij na krzyż i szczątki pod nim leżące, że bestię hitlerowską będziesz niszczył, aż do swojej śmierci, lub odzyskiwania wolności swojej Ojczyzny – AK".
Po wojnie władze PRL nie zgodziły się na odbudowanie wsi. Obecnie teren dawnej osady należy do jednego z najbardziej dzikich i odludnych miejsc Biebrzańskiego Parku Narodowego. 

Tekst: Piotr Tałałaj, Zdjęcia: Izabela Żynda